Tadbirkorlik faoliyati turlari 2-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari Reja

Maslahat uslublari. Maslahat uslublari turli xil bo‘lishi mumkin. Maslahatning uch turi 

– ekspertli, jarayon va o‘rgatuvchi maslahatlar keng  qo‘llaniladi. 

Ekspertli  maslahat  –  konsaltingning  eng  passiv  shaklidir.  Maslahatning  bu  turida 

maslahatchi  diagnostika,  qaror  qabul  qilish  va  ularni  joriy  etishni  mustaqil  ravishda  amalga 

oshiradi. Mijoz esa bunday hollarda maslahatchiga kerakli axborot etkazib berishi zarur bo‘ladi. 

Jarayon  maslahatida  –  loyihani  ishlab  chiqish  bosqichlarida  konsalting  firma 

maslahatchilari  mijoz bilan faol  ish  olib borib,  yuzaga kelgan muammolarni hamkorlikda tahlil 

qiladi va kerakli takliflar beradi. 

O‘rgatuvchi maslahatida – mutaxassislarning asosiy maqsadi g‘oyalarning yuzaga kelishi, 

echimlar qabul qilish uchun asos tayyorlashdir. SHu  maqsadda mijozlar uchun ma’ruzalar o‘qiladi, 

seminarlar o‘tkaziladi, ma’ruzalar kursilari ishlab chiqiladi. Umuman olganda mijozlar kerakli nazariy 

---

va amaliy axborotlar bilan ta’minlanadi. Amalda esa yuqoridagi har bir maslahat turlari sof holda 

qo‘llanilmaydi, ular kombinatsiyalashgan shaklda uchraydi. 

Sanoati  rivojlangan  mamlakatlarda  konsalting  xizmati  ko‘p  yillar  mobaynida  bozor 

iqtisodiyoti  infratuzilmasining  muhim  elementlaridan  hisoblanadi.  Konsalting  xizmati 

statistika tomonidan maxsus tarmoq deb tan olingan. AQSH da ushbu tarmoqda 700 ming 

kishi band bo‘lib, uning bir yillik xizmat hajmi 50 mlrd dollarni tashkil qiladi. 

Har  bir  rivojlangan  va  rivojlanayotgan  mamlakatlarda  maslahatchilar  fikrisiz  iqtisodiyot 

va boshqaruvga oid jiddiy qarorlar qabul qilinmaydi. 

O‘zbekistonda  hozirgi  vaqtda  xususiy  konsalting  firmalar  soni  juda  kam  (qiyoslash 

uchun Gollandiyada ularning soni 2000 dan  oshiqdir). 

Xususiy  firmalardan  tashqari  maslahatli  xizmatlarni  davlat,  o‘quv,  axborot, 

ilmiytekshirish  muassasalar  tijorat  asosida  bajaradilar.  Mamlakatimizda  hozirgi  iqtisodiy 

sharoitni  yaxshi  biladigan,  yuqori  salohiyatga  ega  bo‘lgan,  yuqori  intellektual,  bozor 

iqtisodiyoti  mexanizmini  tushunadigan  malakali  maslahatchilar  soni  yildanyilga  ko‘payib 

bormoqda.  Ular  chet  el  konsalting  firmalarining  vakillari  bilan  hamkorlikda  milliy 

iqtisodiyotni  rivojlantirishda  katta  ish  olib  bormoqdalar.  Aytish  lozimki,  chet  el  konsalting 

firmalarining  xizmati  juda  qimmat.  Masalan,  chet  el  konsalting  firmasi  xodimining  bir 

kunlik o‘rtacha ish haqi 300 dollarni tashkil qiladi. 

Konsalting  xizmatlari  turli  xil  bo‘lishi  mumkin.  Menejment  bo‘yicha  Evropa 

maslahatchilar  ma’lumotko‘rsatikichida  84  turdagi  konsalting  xizmatlari  ko‘rsatilgan.  Ular 

quyidagi  8  ta  guruhga  bo‘lingan:  umumiy  boshqaruv,  ma’muriy  boshqaruv,  moliyaviy 

boshqaruv,  xodimlar  boshqaruvi,  marketing,  ishlab  chiqarish,  axborot  texnologiyasi,  maxsus 

xizmatlar.