Тадбиркорлик бошлаш бўйича китоб

Мавзу: Бизнесга ном - БРЕНД танлаш.

Ўзим янги бизнес очишга қатиқ каришган кунимни яхши эслайман, очаётган янги ташкилотимга ном қуйишга келганда анча ўйланиб қолдим. Бошқаларга маслаҳат солдим. Турли хил фикрлар билдирилди. Айниқса, тилшунос дустимнинг сўзлари мени ҳушёр торттирди: “Корхона номи – жамоанинг, маҳсулотнинг юзи ҳисобланади. Шу боис ном танлаганда фарзандингизга исм қўйгандек ва жарангдорлигига эътибор қаратишингиз лозим”. Бу маслаҳат ҳақиқатан ҳам энг кераклиси бўлгани аниқ.
Компания ҳақида тасаввур ҳосил қиладиган илк маълумот бу албатта унинг номи. Агар у жарангдор, жозибадор бўлмаса, ҳеч кимнинг ёдида қолмайди. Баъзида фирманинг эгаси миясига келиб қолган илк сўздан фирма номини “ясаб юборгандек” тасаввур қолдиради. Айниқса, ЯТТлар ном танлашга кўп ҳам бош қотириб ўтиришмайди: “Абдурайим ҳожи бобо текстиль”, “Хўжа Анвар Карим ўғли” ва ҳоказо.
Аммо компания номини синчковлик билан ўйлайдиган ва ҳатто ишлаб чиқараётган маҳсулотига муносиб ном топиш учун ойлаб вақт сарфлайдиганлар ҳам бор. Йирик компаниялар бренд ёки маҳсулотга ном бериш учун кўпинча реклама компанияларига мурожаат этишади. Юртимизда рўйхатдан ўтган аксарият реклама компаниялари ҳам “нейминг” – ном танлаб бериш хизматини тақдим этишмоқда. Бизнинг маслаҳат эса ўзи мустақил равишда ном танлашга қарор қилганлар учун асқатади.

• 
  Компания ёки унинг маҳсулотига ном танлашда аввало, “Давлат тили ҳақида”ги қонун меъёрларига амал қилиш зарур.
  

• 
  “Фирма номлари тўғрисида”ги Қонунда келтирилишича, юридик шахс давлат рўйхатидан ўтказилган вақтдан бошлаб фирма номига бўлган мутлақ ҳуқуқ юзага келади. Ном эса ҳам тўлиқ, ҳам қисқартирилган шаклда бўлиши мумкин.
  
• 
  тадбиркорлик субъектининг ўз юридик номи бошқа бўлса-да, ишлаб чиқарилаётган маҳсулоти учун алоҳида ном – савдо белгиси танлаши мумкин. Бу “Товар белгилари, хизмат кўрсатиш белгилари ва товар келиб чиққан жой номлари тўғрисида”ги Қонун билан назорат қилинади. Савдо белгиси эгаси товар белгиси ёнига “R” ёки ® кўринишидаги белгини қўллагани – бу бренднинг рўйхатдан ўтказилганини билдиради.