Tadbiqiy mexanika

Brinell bo’yicha qattiqlikni aniqlash
Materialning yeyilishga chidamliligi, uning qattiqligiga bog’liq. Material qancha qattiqroq bo’lsa, uning yeyilishga chidamliligi ham shunchalik yuqori bo’ladi.

Qattiqlik mexanik qarshilikka tegishli bo’lib, u bilan jism boshqa obhektning tahsiriga qarshilik ko’rsatadi. Qattiqlik yuzasidan mehyoriy sinov jarayonida namuna yuzasi sinovdan o’tkazilayotgan qattiq obhektning vertikal bosimi ostida bo’ladi.

Namunada uch o’qli kuchlanish bosim amalga oshirilayotgan obhekt ostida yuzaga keladi. SHu tufayli bosimning o’zgarmas darajasiga juda qattiq va mo’rt materiallarda ham material shikastlanishlarisiz erishilishi mumkin. Bu qattiqlik yuzasidan sinovni cho’zilish yuzasidan o’tkaziladigan sinovlardan farqlaydi, ushbu sinov jarayonida namunada faqat bir o’qli kuchlanishli holat yuzaga keltiriladi, bunda qattiq materiallarda plastik deformatsiya hosil bo’lishi mumkin emas.

Qattiqlik yuzasidan sinovning ustunlik tomonlaridan biri shundan iboratki, cho’zilish yuzasidan o’tkaziladigan sinovlardan farqli ravishda, material tavsiflari, agar namuna obhektidagi kichik ezilgan joylar hisobga olinmasa, namuna yemirilishlarisiz to’planishi mumkin.

Kamchiliklar shundan iboratki, qattiqlik yuzasidan sinovlarda qattiqlikning o’zidan emas, balki sinovdan o’tkazish tadbiriga qarab, faqat bitta qattiqlik tavsifini aniqlash mumkin. SHu tufayli sinov jarayoni har doim qattiqlik qiymati bilan birga ko’rsatilishi kerak.

Namuna va xona harorati. Qattiqlik yuzasidan sinov xona harorati 18...28°C daraja sharoitda o’tkaziladi

SHarcha diametri. SHarcha diametrlari 10, 5, 2,5 va 1 mm standart-lashtirilgan. Biz faqat 10 mm diametrli sharchalardan foydalanamiz