Tadbiqiy mexanika

Balkaning deformatsiyasi doiraviy shkalali o’lchov asboblari yordamida o’lchanadi

Tayanch reaksiyalarini taynchlarga o’rnatilgan dinamometrlar yordamida aniqlash mumkin.

Kuchlar visual tarzda yuklar to’plamidan foydalangan holda qo’yiladi.

Turli materiallardan yasalgan balkalar elastiklik modulining egilishga ta’sirini o’rganish imkonini beradi.

Juda yupqa elastik balkalardan foydalangan holda balkaning tashqi kuch tasirida deformatsiyalanishini o’lchov asbobisiz ham ko’rish mumkin. SHunga ko’ra uskuna amaliy eks’erimentlarga mo’ljallanmagan, ammo sinf xonasida tajribalarni namoyish qilish uchun juda qulay. Dinamometrlar katta, aniq shkalalarga ega va ularni ma’lum masofalardan o’qish mumkin.

_{Tayanch reaksiyalarini o’lchash}

SHarnirli tayanchlarga tayanch reaksiyalarini o’lchash uchun dinamometrlar o’rnatilgan. Bu tajribada balkaga ta’sir etuvchi kuchning qo’yilish nuqtasi x dan bog’liq bo’lgan tayanch reaksiylari aniqlanadi. A va B tayanch reaksiyalari momentlarning muvozanat shartidan aniqlanishi mumkin.
(1)

B nuqtaga ta’sir etuvchi momentlarning muvozanat sharti

A nuqtadagi tayanch reaksiyasi
(2)

A nuqtaga ta’sir etuvchi momentlarning muvozanat sharti

(3)

B nuqtadagi tayanch reaksiyasi

(4)
Uzunligi L=1000 mm bo’lgan balkaga F=20 N kuch ta’sir etganda quyidagi A va B tayanch reaksiyalari ta’sir etadi. Tayanch reaksiyalari qiymatlarining yig’indisi qo’yilgan kuch qiymatiga teng bo’lishi kerak.

2-rasm. Hisob sxemasi.

1-jadavl. Tayanch reaktsiyalarini aniqlash jadvali.

F=20 N kuch ta’sirida yuzaga keluvchi tayanch reaksiyalar (balka markazidan bir tomon olingan, boshqa tomon unga simmetrik)
A taynchga nisbatan masofa, x	Tayanch reaksiyasi A, N	Tayanch reaksiyasi B, N
0	20	0
100	18	2
200	16	4
300	14	6
400	12	8
500(Markaziy nuqta)	10	10