Tabiiy fanlari fakulteti

K1= 7,3^.10^-10; K2 = 1,8^.10^-13; K3 = 2^.10^-14
Borat kislotasuvsizlantirilganda, avval ,metaborat kislota N₃VO₃ so‘ngrat e t r a b o r a t k i s l o t a N₂V₄O₇vanixoyat bor oksidV₂O₃hosil bo‘ladi. Borat kislotaga ishqorlar ta’sir etganda ortoborat kislota tuzlari olinadi.
2NaOH + 4 N₃VO₃ Na₂V₄O₇ + 7N₂O

Na₂V₄O₇+ CoO NaVO₂+ Co(BO₂)₂

Na₂V₄O₇ + H₂SO₃ + 7N₂O Na₂SO₄+4N₃VO₃
Borat kislota konsentrlangan sulfat kislota ishtirokida spirtlar bilan reaksiyaga kirishib ,uchuvchan efirlar hosil qiladi: trimetil efiri hosil bo‘ladi (u 68,7⁰Sda qaynaydi). Borat kislota efirlari yashil rangli alanga hosil qilib yonadi .Bu rekatsiyadan analitik kimyoda borning bor ekanligini aniqlashda foydalaniladi.
N₃VO₃ + 3SN₃ON 3N₂O + V(OSN₃)₃
Bu reaksiyada borat kislotaning trimetil efiri hosil bo‘ladi . (u 68,7⁰Sda qaynaydi). Borat kislota efirlari yashil rangli alanga hosil qilib yonadi. Bu rekatsiyadan analitik kimyoda borning bor ekanligini aniqlashda foydalaniladi.

Borning kislorod bilan qurshalgan birikmalariga misol tariqasida to‘rtga tetraedrdan tashkil topgan aksinit [Ca₂FeAl₂(BO₃) (OH) ^.Si₄O₁₂]ni keltiramiz. Uning o‘zagini hosil qiladigan to‘rta tetraedrning xar birida gi bor atomi ikkita qo‘shni atomlari orqali bog‘langan bo‘ladi.

B Al Ga In Tl

• 
  BF₃ + F^– = [BF₄]^
  

(sp²) (sp³)

• 
  AlF₃ + 3F^– = [AlF₆]^3
  

(sp²) (sp³d ²)

• 
  2AlCl₃(т) = [Al₂Cl₆](g)
  

(sp²) (sp³)

Tabiiy barqaror izotoplarning massa sonlari 10(tabiatdagi borning 18,45% ni tashkil etadi) va 11(tabiatdagi borning 81,55%) .Elektron konfiguratsiyasi K2s²2p¹.

Bornida stlabGey-Lyussak vaTenar1808 yilda borat angidridninatriy metalibilanqizdiribolishgamuvaffaq bo‘ldilar.Borning nomi arabcha “borak” ,ya’ni “tanakor” so‘zidan olingan.

Tozza borning uchta kristallshakl o‘zgarishi ma’lum; tetragonal sistemadagi borning solishtirma massasi d=2,31g,sm^-3.Bor kristall modda 204 S da suyuqlanadi ,255⁰Sda qaynaydi.Bor yarim o‘tkazgich bo‘lib,uning uy temperaturadagi elektr tokiga qarshiligi temperatura oshganda kamayadi.Bor diamagnit modda.U dastlab “amorf” holatda hosil bo‘ladi.Amorf borni metallarda eritib,kristall holdagi bor olinadi.Qattiqlik jixatidan bor olmosdan keyingi birinchi o‘rini egallaydi.

Borning tabiatda uchraydigan asosiy minerallari borat kislota H₃BO₃ va uning tuzlari: bura Na₂B₄O₇^.10H₂O asharit MgHBO₃va boshqalardir.Bura Kaliforniyaning ba’zi tuz konlarida uchraydi,bor minerallari Janubiy Uralda,G‘arbiy Qozog‘istonning Inder kuli yaqinida,Kavkazda va Kerch yarim orolida uchraydi.

Toza borBBrni kvars nayda 800-1000 ⁰S da vodorod bilan qaytarish orqaliyoki bor galogenidlarini volframyoki tantal simi yuzasida 1300⁰S da parchalash yo‘li bilan olinadi .Bor oksidi magniy bilan qaytarilganida qo‘ng‘ir tusli amorf xolidagi bor olinadi .