Tabiiy fanlar va geografiya Fakulteti dekani: dots. V. Azizov

’zlashtirishdan  iborat. 

Ular: 

-  Har bir o

’quvchi shaxsida o’zaro munosabat aloqalarini yaratish; 

o

’quvchilar kundalik faoliyatlarining hamma qirralarini jamoada jipslashtirish; 

-  shaxsiy  manfaatdan  jamoa  manfaatini  yuqori  qo’yishga  o’rgatish;  jamoada  bir-biriga 

mehr-oqibatli, muruvvat va sahiylik do

’stona hamkorlik mavjud bo’lsa, u katta tarbiyavii kuchga 

aylanadi. 

 O

’rta umumiy ta’limi maktab o’quvchilar jamoalarini, tashkil qilishda pedagogdan turli-

tuman usul va vositalardan mahorat bilan foydalanish talab qilinadi: 

1.  Pedagog  jamoa  a’zolarini  yangi  sharoitga  moslashtirish  jarayonida  ularga  ishonch, 

hurmat, xushmuomalalik o

’quvchilarni to’g’ri qo’ya bilish, shu bilan birga o’quvchini tushunish 

va eshita bilish mahoratiga ega bo

’lishi kerak. 

---

 

10 

2.  o’quvchilar jamoasidagi yetakchi kuch-tayanch o’zagini tanlash. 

3.  Jamoa a’zolarining har birining kuchiga, qobiliyatiga qarab topshiriqlar berish. 

4.  Jamoada  yangi  an’ana,  qonun-qoidalarning  dastlabki  kurtagini  yaratish  va  unga  amal 

qilish. 

5.  Jamoa istiqbolini davr talabi bilan moslashgan holda belgilash talab qilinadi. 

Har  bir  pedagog  pedagogik  faoliyat  yuritar  ekan,  berayotgan  ta

’lim-tarbiyasining  yanada 

samarali  bo

’lishi uchun o’z ustida muttasil ishlashi, bilimini, mahoratini o’stirishi, o’quvchilar 

bilan  bo

’ladigan  munosabatlarni  puxta  o’ylab,  ularning  ko’ngliga  ozor  yetkazmasdan  ish  olib 

borishi  lozim.  Muomala  madaniyati,  o

’zini  tuta  bilishini  nazorat  qilishi  kerak.  Har  bir 

o

’qituvchining dunyoqarashi uning muomalasida namoyon bo’ladi. Muomalaning asosiy vositasi 

-  tildir.  Xalqimizda  shunday  naql  bor  "o

’quvchi-shirin  so’zning  gadosi".  SHunday  ekan 

o

’qituvchi muomala jarayonida juda ehtiyotkor bo’lishi  maqsadga muvofiqdir. Alisher Navoiy 

muomala  qiluvchi  shaxsning  mahorati  haqida  shunday  deydi:  "SHirin  so

’z  ko’ngillar  uchun 

bamisoli asaldir." 

SHuning  uchun  ham  pedagog  har  on  nutq  madaniyatiga  qattiq,  e

’tibor  berishi,  o’zining 

psixologik, estetik, jismoniy, axloqiy jihatlarini namuna holatda namoyon etishi muhim. Yuksak 

tuyg

’u  madaniyatiga  ega  bo’lgan  pedagog  o’quvchilarning  kayfiyati,  noxushligini  darrov 

fahmlaydi. 

Qo

’pol, odobsiz gaplarga o’rin qoldirmaslik, o’quvchi shaxsiga tegadigan qo’pol muomala 

qilish  pedagogning  faoliyatiga  putur  yetkazadi.  O

’quvchi  ahvolini  tushunish  unga  hamdard 

bo

’lishi,  madad  berish  kerak.  Pedagog  o’zining  pedagogik  faoliyatida  avvalo  to’g’ri  so’z 

bo

’lishi,  ishlarini  adolat bilan  olib  borishi  kerak.  Bu  xislat  o’qituvchi  bilan  o’quvchi  o’rtasida 

yaqinlikni oshiradi, chunki adolat insonlar xulqini baholovchi muxim mezondir. 

   Hazrat Alisher Navoiy aytganidek: «Loqal bir harf o

’rgatgan ustozning haqqini yuz ming 

ganju xazina bilan ham uzib bo

’lmaydi». Biz ulardan umrbod qarzdormiz.