Tabiiy fanlar va geografiya Fakulteti dekani: dots. V. Azizov

Orol dengizi havzasida suvni iste

’mol qilish tuzilmasi. Tabiiy muhitning holati va xalq 

xo

’jaligining, ayniqsa qishloq xo’jaligi tarmog’ining  faoliyat  yuritishi ushbu hududlarning suv 

bilan  ta

’minlanish  imkoniyatlariga  bog’liq.  Iqlimning  keskin  farq  qilishi,  bug’lanishning 

yuqoriligi  (yiliga  1700  mm),  yil  mavsumlari  bo

’yicha  yog’ingarchilikning  kamligi  va  bir 

maromda  bo

’lmasligi  (o’rtacha  150-200  mm),  yoz  mavsumida  havo  haroratining  yuqoriligi 

(49°Sgacha)  suvsiz  dehqonchilik  qilib  bo

’lmaydigan  sharoitni  keltirib  chiqaradi.  Tuproqda 

tuzlarning  tez  ko

’payishi  iqlimning  quruqligi  va  tuproq  tabiiy  sho’rlanishining  yuqoriligi 

tufaylidir. SHuning uchun sug

’oriladigan dehqonchilikda suvdan nafaqat o’simliklarni sug’orish, 

balki yerni yuvish uchun ham foydalaniladi. Orol dengizi havzasida sug

’oriladigan dehqonchilik 

ko

’p asrlik tarixga ega. Keyingi 50 yilda sug’oriladigan yerlar maydoni 1960 yilda 4,5 million 

gektardan qariyb 8 million gektarga ko

’paydi. Hududda aholi soni sezilarli ravishda o’sdi.  Orol 

dengizi  havzasidagi  suvdan  asosan  qishloq  xo

’jaligi  ehtiyojlari  uchun,  keyin  sanoat  va 

kommunal  xo

’jalik  uchun  foydalaniladi.  Suv  balansining  muhim  qismini  irrigatsiya-tashlama 

ko

’llar  va  Orol  dengiziga  kelib  tushadigan  suvlar,  daryolar  o’zanlar,  kanallardagi  tabiiy 

yo

’qotishlar, suv omborlari yuzasining bug’lanishi natijasidagi yo’qotishlar tashkil etadi