Tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi kimyo yo’nalishi 2- kurs 20. 64-guruh talabasi nishonova gulhayo

[SbCl
6
]
-
+R
+
=R
+
[SbCl
6
]
-
 
Xosil bo’lgan ion assotsiat toluol bilan ekstraksiyalanadi va yutilish spektrida ion 
assotsiatiga tegishli bo’lgan 600 nm (ε= 10
4 
– 10
5 
dm
3 
· mol
-1 
· sm
-1
) intensiv 
maksimum bo’lib, ayni shu to’lqin uzunlikda ekstraktni optik zichligi o’lchanadi.
2. Moddaning turli energiyalar manbai ta’sirida shu’lalanishi lyuminessensiya 
deyiladi. Usul bilan konsentratsiyaning kichik chegarasida (10
-4
-10
-7
) moddalar 
miqdorini tahlil qilish mumkin [4].
Tasnifi: 1) Qo‘zg‘atuvchi manbaning turiga ko‘ra:
Fotolyuminessensiya – spektrning UB va ko’rinadigan soxa, nurlari ta’sirida 
moddani shu’lalanishi.
Xemolyuminessensiya – kimyoviy reaksiyaning energiyasi xisobiga, moddani 
shu’lalanishi.
Rentgenolyuminessensiya – rentgen nurlari ta’sirida moddani shu’lalanishi.

---

7 
Katodolyuminessensiya – gaz xolatida katod lampasidan chiqayotgan elektronlar 
oqimi ta’sirida moddani shu’lalanishi. Termolyuminessensiya – qizdirib 
cho’g’latilgan moddani shu’lalanishi.
2) SHu’lalanish davomiyligiga ko‘ra:
Fluoressensiya – qo’zg’atuvchi manba ta’siri to’xtatilgach darxol so’nuvchi sho’’la 
(10
-6
-10
-9
sek ). Fosforessensiya – qo’zg’atuvchi manba ta’siri 
to’xtatilgach, ma’lum vaqt davom etuvchi shu’lalanish (10
-2
-10
-3
sek) [5].
Analitik kimyoda lyuminessensiya turlaridan fluoressensiya ko’proq ishlatiladi.
Fluoressent tahlil (fluorimetriya) – aniqlanuvchi moddaga UB, K - nurlar ta’sir 
ettirilganda fluoressensiya intensivligini o’lchashga asoslangan.
Mohiyati: Tahlil qilinuvchi moddaga nur bilan ta’sir etganda modda elektronlari 
asosiy energetik A holatdan qo’zg’alib, energiyasi yuqori bo’lgan V holatga o’tadi. 
Bunda energiyaning bir qismi issiqlik energiyasiga aylanadi, ya’ni elektronlar E 
triplet holatiga o’tadi.Elektronlarni E triplet holatdan asosiy energetik holatga 
qaytganda, shu’lalanish ro’y beradi (Elyum.) [6].