Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

O‘rta zubturum — Plantago media L. O‘simligi bargining har ikki tomoni tukli va bandi kalta bo‘ladi.
Lansetsimon zubturum — Plantago lanceolata L. O‘simligining bargi lansetsimon bo‘lib, uzunligi 15 sm, eni — 2—2,5 sm.
Katta zubturumni o‘stirish texnologiyasi
O‘zbekiston respublikasining barcha tuproq va iqlim sharoitida katta zubturum o‘simligini ekib o‘stirish mumkin. Uning yaxshi o‘sishi va rivojlanishida tuproqning mexanik tarkibi o‘rtacha, ariq suvlari yaqin va begona o‘tlardan tozalangan yyerlar ajratilishi lozim. Katta zubturum o‘simligi ekiladigan maydonlar asosan kuzda, yyer haydash oldidan gektar hisobiga 20—25 tonna go‘ng, 50 kg dan sof supyerfosfat o‘g‘iti byerib, 22—25 sm chuqurlikda haydab qo‘yiladi. O‘simlik ko‘p yillik bo‘lganligi uchun uni kuzda va yerta bahorda ham ekish mumkin. Agar katta zubturum o‘simligini kuzda ekilsa, yyerni ekishdan 25—30 kun oldin haydab qo‘yiladi. Begona o‘tlar paydo bo‘lishi bilan kultivatsiya va boronalash o‘tkaziladi.
Mahsulot tayyorlash. O‘simlik bargi yil bo‘yi yig‘iladi. Yupqa qilib yoyib, soya yyerda quritiladi, so‘ngra maydalanadi va elab urug‘i olinadi.
Oddiy fenxel (dorixona ukropi)
Oddiy fenxel (dorixona ukropi) — Foeniculum Vulgare Mill. (Foeniculum Officinalis All.) seldyerdoshlar — Apiaceae (soyabonguldoshlar — Umbellifyerae) oilasiga kiradi. Ko‘p yillik (plantatsiyalarda ikki yillik qilib o‘stiriladi), bo‘yi 90—200 sm ga yetadigan o‘t o‘simlik. Poyasi tik o‘suvchi, ko‘p qirrali va syershoxli. Bargi uch-to‘rt marta patsimon ajralgan va qini bilan poyada ketma-ket joylashgan. Barg bo‘laklari ingichka chiziqsimon yoki ipsimon. Gullari mayda, sariq bo‘lib, murakkab soyabonga to‘plangan. Soyabonda o‘rama va o‘ramacha barglar bo‘lmaydi. Kosacha bargi juda mayda, tojbargi 5 ta, otaligi 5 ta, onalik tuguni ikki xonali, pastga joylashgan. Mevasi — qo‘shaloq pista. Iyul-avgust oylarida gullaydi, mevasi sentyabrda pishadi.
Geografik tarqalishi. Yovvoyi holda O‘rta Yyer dengizi qirg‘og‘ida o‘sadi. Moldova va Ukraina (Xmelnitskiy viloyati) respublikalarida, Voronej viloyatida, Krasnodar o‘lkasida va Shimoliy Kavkazda o‘stiriladi.