Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

S evyersov piyozi (olg‘i)- Korolkovia Sevyertzovii Regel.

Ko‘p yillik, piyozi oq, yupqa qobiq bilan o‘ralgan, diametri 3-5 sm. Poyasi yo‘g‘on, tik o‘suvchi, tusiz, balandligi 20-60 sm. Barglari poyani yarim o‘rab oluvchi och yashil, tuksiz. Gullari poyani uchki qismida shingilsimon joylashgan. Gullari 3-13 tagacha bo‘lib bandlari qisqa, gullab to’rganda pastga qarab turadi. Mevasi etilganda yuqoriga ko‘tariladi. Gul qismlari orqa tomonidan qo‘ng‘ir yashil, ichki tomonidan to‘q qo‘ng‘ir qizg‘ish rangda. Ko‘sagi 3-5 sm uzunlikda urug‘lari to‘q qo‘ng‘ir yupqa qanotli. O‘sayotgan joyining dengiz sathidan balandligiga qarab apreldan-iyungacha gullab urug‘laydi.
Tog’‘ oldi tuproqli qismidan, tog’‘ni o‘rta mintaqalarigacha shag‘alli va siyrak o‘simliklar bilan qoplangan joylarda o‘sadi. Toshkent, Farg‘ona, Samarqand, Qashqadaryo viloyatlarida tarqalgan.
Yerta baxorda yoki urug‘lari pishgandan so‘ng piyozi olinib undan jigar, o‘t yo‘li va quvvatsizlikni tiklash uchun qo‘llaniladi.

S uvarov piyozi- Allium suworowii Regel.

Ko‘p yillik, piyozi sharsimon 2-3 cm yo‘g‘onlikda. Ko‘p qabatli qobig‘i kulrang, poyasini balandligi 30-100 cm, Barglari 2-6 tadan tasmasimon uzun eni 5-20 mm soyaboni sharsimon. Ko‘p sonli gullari zich joylashgan. Gullari pushti binafsha tuxumsimon 5 mm enlikda.
May oyida gullab iyunda urug‘lari etiladi. Toshloq tuproqlarda vohalarda begona o‘t sifatida o‘sadi. Toshkent, Farg‘ona, Samarqand, Buxoro viloyatlarida tarqalgan.
Xalq tabobatida hidi va ta’mi sarimsoq piyozga o‘xshash ammo kuchli hid va achchiqroq tamga ega. Piyozini vino uksus bilan marinovat qilingani qon tupirganda, tubyerkuloz xastaligini boshlanish davrida va nafas yo‘llari xastaliklarida qo‘llanilgan.

U zumsimon piyoz- Allium ampeloprasum L.

Ko‘p yillik, piyozi tuxumsimon sharsimon yo‘g‘onligi 2-4 cm. tashqi qobig‘i qog‘ozsimon sariq oq rangda. Poyasi 50-80 cm balandlikda. 6-9 ta barglari bor ularni eni 5-10 mm. soyaboni sharsimon ko‘p gulli siyrak. Gullari pushti rangga yaqin. Ko‘sakchasi uch qirrali.Iyunda gullab iyulda urug‘lari etiladi. Uzumzorlarda begona o‘t sifatida o‘sadi. Buxoro viloyatida (Shyerabod tumani qo‘rab ox) tarqalgan. Xalq tabobatida piyozi kuchli surgi hisobida foydalanilgan.