Tabiiy fanlar fakulteti botanika kafedrasi

Nilufardoshlar- Nymphaeaceae Salisb. oilasiga mansub Tiniq oq botqoqgul-Numphaea alba L. Ko‘p yillik, barglari yuraksimon, 12-30 sm uzunlikda va eni 10-25 sm. Gullari tiniq oq rangli, hidsiz, gultojisi 3,5-5,5 sm uzunlikda va eni 1,5-2 sm.

May-sentyabr oylarida gullab urug‘laydi.
Bog‘larda, suv havzalarida ekiladi. Amudaryo chekkasida uchraydi.
Ildiz poyasi va gulining qaynatmasi surgi sifatida, uyqusizlikda, ichburug‘da, siydik haydovchi, sariq, buyrak xastaligida, ichaklardagi infeksiyalarga qarshi qo‘llaniladi.

Sariq nilufar-Nuphar lutla (L.) Smith.

Ko‘p yillik, suvlikda o‘suvchi o‘t o‘simlik. Suv ostki barglari qisqa bandli, chetlari to‘lqinli, suzuvchi bargli uzun, uch qirrali bandli, yaprog‘i yuraksimon, ovalsimon. Guli to‘q sariq, hidli, kosachasi sariq, tashqi tomoni ostki qismi yashil, 2,8-3 sm uzunlikda va eni 2,2-2,5 sm. Tojbargi bir-biri bilan teng emas, 1-1,2 sm uzunlikda va eni 6-9 mm. Teskari tuxumsimon, changchisi 1,3-1,5 sm uzunlikda. Tuguni ko‘zasimon. Urug‘i tekkis, tuxumsimon.
Bog‘larda va umumiy dam olish joylaridagi hovuzlarda ekiladi.
Oshqozon ichak xastaliklari, siydik tutilishida, jinsiy organlar faoliyati buzilganda, tyeri xastaliklarida, nafas yo‘llaridagi xastaliklarida qo‘llaniladi.

Suvpiyozdoshlar -Butomaceae Rich.

Soyabonli suvpiyoz--Butomus umbellatus L.

Ko‘p yillik, ildiz poyali yo‘g‘on gorizantal o‘suvchi o‘t o‘simlik . barglari uzun tasmasimon asosi uch qirrali uchki tomoni nashtarsimon eni 3-10 mm poyasi 20-150 cm gullar to‘plami soyabonsimon gultojlarini rangi oq qizil nursimon dog‘lari bor.
May–iyul oylarida gullaydi iyul-avgust oylarida Urug‘i yetiladi.
Teksliklardagi sayoz sekin oqadigan va oqmaydigan suvlarda o‘sadi. Toshkent, Farg‘ona, Samarqand, Buxoro, Xorazm va Qoraqlpog‘istonda tarqalgan.
Xalq tabobatida bargidan olingan suvi tyeridagi temratki va oq dog‘larni davolashda ishlatiladi. Ildiz poyasini etli qismidan non tayyorlash mumkin.