Пақ-пақ гиёҳининг шифобахшлилиги
Пақ-пақ гиёҳи (Физалис обыкновенный) пояси шохланиб ўсиб, бўйи 60
см гача борадиган кўп йиллик ўсимлик. Барглари сал чўзинчоқ, тухумсимон
шаклда, бандли, сийрак туклар билан қопланган. Гуллари якка-якка бўлиб
очилади, оқиш рангда. Мевалари – узунлиги 6 см гача борадиган, қовоқранг-
Аюпов Равшан Хамдамович
66
қизил тусли уруғли мева, қавариқ косачага ўралган, меваларини еса бўлади.
Уруғлари майда, қовоқранг тусда. Пақ-пақ гиёҳи июнь-июлда гуллайди,
мевалари эса сентябрь-октябрда етилади. Бу гиёҳ Ўрта Осиё давлатлари
худудида ўсади ва маҳсус экилади. Унинг ишлатиладиган органлари асосан
мевалари ҳисобланади. Пақ-пақ гиёҳи меваларида 6% га қадар қанд
моддалари, 2,5% гача оқсиллар, бир мунча миқдорда лимон кислотаси, С
витамини, пектин моддалар, ошловчи моддалар, макро- ва микроэлементлар
ҳамда биологик жиҳатдан фаол бўладиган бошқа моддалар мавжуд. Бу
ўсимликнинг ер устки қисмида алкалоидларнинг юқлари ва фазелин деган
аччиқ бўёқ моддаси ҳам топилган.
Халқ табобатида пақ-пақ гиёҳи меваларидан камқонлик,
гипертония ва кексалик қабзиятига даво сифатида фойдаланилади.
Бунинг учун овқат олдидан 5-10 донадан кунига 2-3 маҳал пақ-пақ мевасини
еб туриш буюрилади. Гипертония билан оғриган беморларга эса пақ-пақ
мевалари қоқисини чой қилиб дамлаб ичиш тавсия этилади. Пақ-пақ гиёҳи
мевалари ва сувини сийдик-тош, истиқо, сариқ касаллиги, бавосилда оғриқ
қолдирадиган, қон тўхтатадиган ва сийдик хайдайдиган восита тариқасида
ҳам ишлатиш буюрилади. Тожикистонда пақ-пақ гиёҳи мевалари сувини
сутга аралаштириб, болаларга томоқ оғриғи давоси сифатида ишлатилади.
Ибн Сино янги терилган пақ-пақ гиёҳи меваларини астма, нафас
органларининг яллиғланиши касалликлари, сариқ касаллиги, сийдик йўллари
касалликлари ва яра-жароҳатлар давосига ишлатишни тавсия қилган.
Замонавий табобатда гипоацид гастрит ва меъданинг яра касаллиги билан
оғриган беморларга, сурункали холециститлар, қандли диабет ва гипертония
касалликларида пақ-пақ гиёҳи мевалари сервитамин ва парҳез восита
тариқасида буюрилади.
Пақ-пақ гиёҳидан доривор воситалар тайёрлаш ва ишлатиш усуллари:
15-30 грамм миқдоридаги пақ-пақ мевалари қоқисини кун бўйи 3 га
бўлиб истеъмол қилинади.
Аюпов Равшан Хамдамович 67
Пақ-пақ гиёҳи меваларининг сувини 1 ош қошиқдан кунига 3 маҳал
ичилади.
Янги териб олинган пақ-пақ меваларини 10-15 донадан кунига 3 маҳал
истеъмол қилинади.
15-20 грамм миқдоридаги пақ-пақ мевалари қоқисини чой қилиб
дамлаб, кун бўйи 3 га бўлиб ичилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |