T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Gauss proyeksiyasi
 deb yuritiladi. 
 
X
 – abssissa oʻqi,  
 
Y
 – ordinata oʻqi, 
 
X
A
 
va
 Y
A
 – 
A
 nuqtaning koordinatalari.  

---

 
Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
 
 
 
49 
 
Toʻgʻri  burchakli  koordinata  sistemasi. 
Kichik  hududlarning  planini 
olishda  va  katta  aniqlik  talab  qilinmaydigan  hisoblarda  toʻgʻri  burchakli  yassi 
koordinata hamda qutbiy koordinata sistemalaridan foydalaniladi. 
Toʻgʻri  burchakli  yassi  koordinata  sistemasida  nuqtalarning  bir-biriga 
nisbatan oʻrni oʻzaro perpendikular ikki chiziqning kesishgan nuqtasiga nisbatan 
aniqlanadi.  Oʻzaro  perpendikular  ikki  chiziqcha  koordinata  oʻqlari,  ularning 
kesishgan nuqtasiga esa koordinata boshi deyiladi. Bu koordinata sistemasi dekart 
toʻgʻri burchakli yassi koordinata sistemasi deyiladi. 
Bu sistemada vertikal chiziq – ordinata (
Y
), gorizontal chiziq – abssissa (
X),
 
geodeziyada  esa  aksincha,  vertikal  chiziq  –  abssissa 
X
,  gorizontal  chiziq  – 
ordinata 
Y
 deb qabul qilingan. 
O
 – koordinata boshi, 
X
 oʻqi – abssissa shimolga 
yoʻnalgan, 
Y
 oʻqi – ordinata sharqqa yoʻnalgan.