T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka

2
ning ilgagi kirgizib qo‘viladi, tortqining boshqa uchi tortish 
ramasi 
3
ga biriktirilgan. Shturval aylantirilganda reyka tortqi bilan 
birga u yoki bu tomonga siljib o‘zi bilan tortish ramasini ergashtiradi.
221

---

4-17-rasm.
A g 'd a rg ich n i b ir tom on ga ch iq a ru v ch i m exanizm :
1 -
ag'dargich; 2 - tortqi; 3 -to rtis h ram asi; 4 - s h a r s im o n sharnir; 5 - ch e rv y a k li 
reduktor; d - k ic h ik siln d rik sh estern ya; 7 - karda n li val; 8 - tis h ll reyka; 9 -s h tu rv a l.
Ag‘dargichni 
chiqarish m exanizm i ko'tarish 
va tushirish 
m exanizm i bilan birgalikda ag'dargichni asosiy ram adan tashqariga 
chiqarishga hamda uni kerakli vaziyatga quyishga imkon beradi. 
Asosiy ram ani bir tomonga chiqarish m exanizm i-greyder ram asini 
ketingi ko'prikning m arkazidan chap yoki o‘ng g‘ildirak tomonga 
siljitish uchun ishlatiladi: ram aning greyderning bo‘ylama o'qidan 
eng katta siljishi 350 mm ni tashkil etadi. M exanizm ni boshqarish 
dastasi greyderning orqasida joylashgan. Greyder to'xtagandan 
keyingina ram ani siljitish m umkin. Old g‘ildiraklarni og‘dirish 
m exanizm i ularning og'ishini rostlash uchun ishlatiladi va kardanli 
uzatma, transm issiya vali, boshqarish qutisi hamda g ‘ildiraklarni 
o‘z ichiga oladi. Old g‘ildiraklar greyder m ashinisti turadigan 
maydonchada shturvalni q o ld a ayiantirish yo‘li bilan og‘diriladi.
G ‘ildiraklarning ufqqa nisbatan og‘ish burchagi 36° ga yetadi. 
Qiya joylarda ishlatish uchun yoki m ashinaning bitta g‘ildiragi 
kanal tubida, boshqa g‘ildiragi esa kavalerda turganda greyderning 
turg ‘unligi ta’m inlanishi uchun g'ildiraklarni og'dirib qo‘yish zarur 
boladi.
D -700 greyderi gidravlik boshqariladi. U T-130.1.G-1 traktori 
bilan ishlatishga mo'Ijallangan. Uning ag‘dargichi, tortish ramasi, 
ag‘dargichni burish doirasi old va ketingi o‘qlari konstruksiyasi 
jihatidan D -20BM A greyderinikiga o'xshashdir.
2 2 2

---

Ikki yoqlama yetakchi traktorning gidrosistemasi bilan ishga 
tushiriladigan gidrosilindrlar ag‘dargichni ko‘tarish va tushirish, 
asosli hamda tortish ramalarini chiqarish, old va ketingi g‘ildiraklarni 
og'dirish m exanizm larining kuch agregatlari hisoblanadi.
D—241A greyderi DT—75 traktori bilan ishlatishga m oljallangan. 
D -20B M A greyderidan farqli o larn q bu greyderda ram ani ketingi 
o:qda siljitish va old gild irak larn i og‘dirish m exanizm lari yn‘q,
A vto g rey d erlarn in g tuzilish i
D Z -9 9 -1 -4 avtogreyderi (4,18-rasm )-l * 2 * 3 g'ildirak sxema- 
sida ishlangan yurish qismi bo‘lgan yengil tipdagi tuproq qazuvchi- 
tashuvchi mashina. Boshqariluvchi old g‘ildiraklar ikkala tomonga 
og‘ishi m umkin.
I
4.18-rasm.
D Z - 9 9 - 1 - 4 avtogreyderi:
1-qoplam a;
2 -k a b in a ; 3 -g id ro s is te m a ; 4 - a s o s iy rama; 5 — rul boshqarm asi;
6 —b u ld o ze r jihozi; 7 - o ld o'q; 8 —tortish ram asi; 9 - ag'dargich; 1 0 -y u m s h a tg ic h ;
1 1 - u za tm a larn i o 'zg a rtirish qutisi; 12—ketingi ko'prik; 13— gMldirak.
Asosiy ram a 
4
avtogreyderning uzellari va m exanizm lari montaj 
qilinib, m ahkam lanadigan bazadir. U o‘rkachli balkadan va motor 
osti ram asidan tuzilgan. M otor osti ramasiga kabina va kuch agregati 
o‘rnatilgan. 0 ‘rkachli balka qutisimon kesimlidir; uning old qismiga 
kallak m ahkam langan, unga tortish ramasi 
8
va old o‘q 
7 
sharnir 
yordam ida biriktiriladi. Balkaning o‘rtasiga payvandlangan ikkita 
kronshteynga ag‘dargichni ko‘tarish va tushirish gidrosilindrlari 
sharnir yordam ida m ahkam lanadi, shu yerga yana tortish ramasini
223

---

chiqarish gidrosistemasining shtogini m ahkam lash uchun bitta 
kronshteyn payvandlangan.
Tortish 
ramasi 
(4.19-rasm) 
T-simon 
shaklda 
payvandlab 
yasalgan. Ramaga burish doirasini m ahkam lash uchun uchta to'sib 
turuvchi boshmoq ag'dargichni ko'tarish va ramani chiqarish 
gidrosilindrlarining sharsimon sapfalari