T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka

Tirkalm a greyderlarning tnzilishi
D -20B M A
greyderi 
(4.15-rasm) 
og‘ir 
greyderlar 
tipiga 
taalluqlidir; u T—130.1 .G—I traktori bilan ishlatishga mo‘ljallangan 
bo‘lib, asosiy ram a va tortish ramasi, ish jihozi, yurish qismi, shoti 
hamda boshqarish m exanizm idan tuzilgan.
Greyderning hamm a boshqarish m exanizm lari va ish jihozi 
rama 
9
da joylashgan. Ram aning old qismi sharsimon tovoni 
vositasida g‘ildiraklarning old o‘qi 
10
bilan birikkan, ketingi qismi 
esa g‘ildiraklarning ketingi o‘qi 
2
ga tayanib turadi va unda o‘ngga 
218

---

ham da chapga surila oladi. Ish vaqtida old g‘ildiraklarni chapga va 
o‘ngga og‘dirish m umkin.
1 -a g ‘dargich: 2,
7 0 - g ‘ild irak la r o ‘rn atilgan keyingi va old o'qlar: 3 - g r e y d e r m ash i- 
nistining o'rindig'i; 4 —ketingi g 'ild irak larn i og'diru vch i m exanizm ; 5 - a g ‘darg ich n i 
ko 'ta ru v ch i v a tu sh iru vch i 
m exanizm ; 6 - s o y a b o n ; 
7 - a g ‘d a rg ich n i buruvchi 
m exanizm ; 8 - o ld g'ildiraklarn i og'diru vch i m ex an izm 9 - a s o s iy rama; 
11-
shoti; 
72 -se rg a; f 3 - a g ‘d a rg ich n i ko 'taru vch i va tu sh iru vch i m ex an izm am ortizatori; 
1 4 - a g ‘d a rg ich n i 
bir to m o n ga ch iq a ru v ch i m exanizm ; 
7 5 -m a sh in is tn in g
ish 
su p a ch a si; 7 6 - a s o s iy ram ani bir to m o n ga ch iq a ru v ch i m exan izm .
Alm ashm a pichoqlar o‘rnatilgan ag‘dargich 
1
tortish ramasiga 
montaj qilingan burish doirasiga ikkita kronshteynda osib qo‘yilgan. 
Tortish ram asining old qismi greyder peredogiga sharnir yordamida 
biriktirilgan, ketingi 
1
qismi esa asosiy ram aga m ahkam langan 
ikkita 
teleskopik 
tortqi 
vositasida 
ko‘tarish 
m exanizm ining 
richaglariga osib qo'yiladi. Bunday m ahkam langanligi ag‘dargich- 
ning greyderning bo'vlam a o‘qiga nisbatan vaziyatini o‘zgartirishga, 
bundan tashqari, maxsus m exanizm yordam ida uni bir tomonga 
surib asosiy ram adan tashqariga chiqarishga imkon beradi. 
Greyderning old qismiga sharnir yordam ida shoti 
11
biriktirilgan
219

---

bolib , u traktorga bevosita tirkaladi. Greyderning ish organini 
boshqaruvchi m exanizm quyidagi operatsiyalarni bajaradi: pichoqli 
ag'dargichning o‘ng va chap uchlarini ko'taradi va tushiradi, 
ag'dargichni gorizontal tekislikda buradi, ag‘dargichni burish doirasi 
va tortish ramasi biian birga chap yoki o‘ng tomonga chiqaradi, 
old hamda ketingi g'sldsraklami og‘diradi, asosiy ram ani ketingi 
ko‘prikda o'ngga yoki chapga siljitadi, shotini boshqaradi. burish 
doirasini m m yyan vaziyatda qotirib qo'yadi va pichoqning kesish 
burchagini o‘zgartiradi.
Ag‘dargichni ko‘tarish va tushirish m exanizm i 5 ag'dargichni 
kerakli 
kesish 
chuqurligiga 
o‘rnatish 
uchun 
ishlatiladi. 
U 
konstruksiyasi jihatidan bir xil b oig an ikkita uzeldan tuzilgan, bu 
uzellar chapga va o'ngga aylanuvchi chervyakli uzatm alardan iborat 
bo'lib, ular Greyderning bo^ylama o‘qiga nisbatan sim m etrik joy- 
lashgan. Ag'dargichni tushirish uchun ikkala shturvalni o'zingizdan 
nariga, ko‘tarish uchun esa o‘zingizga tomon aylantirish lozim. 
A g‘dargichning bir uchini k o larish zarur bo lgan da bu ish bitta 
shturval bilan bajariladi.
Ag'dargichni gorizontal tekislikda burish m exanizm i (4.16-rasm) 
burish doirasi m exanizm ini, burish doirasi ramasini, ag‘dargichli 
va 
pichoqli 
burish 
doirasini, 
silindrik 
hamda 
konussimon 
shesternyalarni (bu silindrlar kardanli val vositasida biriktirilgan) o‘z 
ichiga oladi. Burit doirasi burilgan vaziyatda stoporlash m exanizmi 
bilan qotirib qo'yiladi.
Burish mexanizmi greyder m ashinisti turadigan supachadan 
boshqariladi. A g‘dargichni burishdan oldin greyderchi fiksatorli 
tortqi 
15
dastasini tortib, uni planka pazida m ahkam lab qo‘yishi, 
burish doirasining teshigidan lo'kidonni chiqarishi, tortkini fiksator 
bilan qotirib qo‘yishi va doirani ag‘dargich bilan birga burishi kerak.
Ag'dargichni burish va uni greyderning bo'ylama o'qiga nisbatan 
kerakli burchakka burish uchun boshqarish qutisi