T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

Ijara haqi  =   R  +A+  r
Yer va  boshqa  tabiiy  resurslarning  narxi  irratsional  narx deyiladi.
Yer oldi-sotdi obyektiga aylanganda uning narxi (R) shu yer keltirishi mumkin 
bo'lgan  renta  miqdorini  (R)  bankka  qo'yilgan  pul  uchun  olinishi  kutiladigan 
foiz  stavkasiga  (r)  bo'lish  yo'li  bilan  aniqlanadi,  ya’ni
PP=_*;'°o
r
3-§.  Yer rentasining  hosil  bo'lishi va  uning darajasini  belgilovchi
om illar
Yer resurslari bozorida renta ijaraga berilayotgan yerning narxi sifatida 
chiqadi.
D
172

---

Yer taklifi (S) mutlaq cheklanganligi sababli rentaning hosil bo'lishiga 
o'zta'sirini ko'rsata olmaydi * O'z navbatida renta miqdorining harqancay 
ortishi (yoki kamayishi) yer taklifini ko'paytira (yoki  kamaytira) olmaydi.
Yerga bo'lgan talab va renta miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar
> •   Yerlarning unumdorligi. Bir turdagi ekinlar ekilganda unumdorligi 
yuqori  bo'lgan  yerlarga  talab  katta  bo'ladi  va  bu  rentaning  ham 
yuqori bo'lishiga olib keladi.
> •   Foydalanishda bo'lgan yerlarda yetishtiriladigan qishloq xo'jalik 
maxsulotlarining  bozor narxi qaysi mahsulotning  bozor narxlari 
yuqori bo'lsa, shu ekin ekiladigan yerlarda renta ham yuqori bo'ladi.
> •   Birgalikda  foydalaniladigan  boshqa  resurslarning  narxlari  va 
unumdorligi. Masalan, qishloq xo'jalik mashina va uskunalarining 
narxi hamda unumdorligi renta miqdoriga ta’sir ko'rsatadi.
> .•  Yer maydonlarining shahar markazlari, bozorlar,  yo'llar va suv 
manbalariga joylashishining uzoq-yaqinligi.
> .•  Yerlardan  sanoat  usulida,  qurilish  va  boshqa  maqsadlarda 
foydalanish imkoniyatining mavjudligi.
Yerlarda ekin turlarini joylashtirish imkoniyatlari 
darajasi.