T. Qudratov N. Fayziyeva

1. Mutlaq to’lovga 
qodirlik  -koeffisiyenti 
2
1
1
П
П
А
МТК
 
A1-pul mablag’lari va 
qimmatli qog’ozlar summasi; 
P1- joriy kreditorlik qarzlari 
P2-qisqa muddatli kreditlar va 
qarzlar 
2.Oraliq to’lovga 
qodirlik koeffisiyenti 
2
1
2
1
П
П
А
А
ОТК
 
A2-debitorlik qarzlari 
3.Joriy to’lovga 
qodirlik koeffisiyenti 
2
1
3
2
1
П
П
А
А
А
ЖТК
 
A3-tovar -moddiy zixiralar 
(kelgusi davr xarajatlaridan 
tashqarisi.) 
To’lovga qodirlik koeffisiyenti dinamikasini tahlil etishda gorizantal va omilli 
tahlil usullari qo’llaniladi. 
Gorizontal tahlil usuli orqali  to’lovga qodirlik koeffisiyentlari o’zgarishi 
aniqlandi. 
Omilli  tahlil usuli orqali to’lovga qodirlik koeffisiyentlari o’zgarishiga omillarning 
ta’siri hisoblanadi va har birining  ta’siriga baho beriladi. Omillar tasirini zanjirli 
bog’lanish usuli orqali aniqlash zarur. Buni  mutlaq to’lovga qodirlik  koeffisiyentining 
tahlili  misolida keltirdik. 
Hisobot davridagi mutlaq to’lovga qodirlik  koeffisiyentini bazis davridagi mutlaq 
to’lovga qodirlik  koeffisiyentiga solishtirib,o’zgarishi aniqlanadi: 
 
Ushbu o’zgarishga omillar tasirini  aniqlash hisobi: 
1.  Mutlaq to’lovga qodirlik koeffisiyentining o’zgarishiga joriy kreditorlik 
qarzlari o’zgarishining tasiri: 

---

90 
 
 
2. Mutlaq to’lovga qodirlik koeffisiyentining o’zgarishiga qisqa muddatli kreditlar 
va qarzlar o’zgarishining tasiri: 
 
3. Mutlaq to’lovga qodirlik koeffisiyentining o’zgarishiga pul mablag’lari summasi 
o’zgarishining tasiri: 
 
Ushbu uch omil tasirlarining yig’indisi mutlaq to’lovga qodirlik  koeffisiyentining 
o’zgarishiga teng kelishi kerak. Tenglik aniqlangandan keyin  omillar tssiriga baho 
berilib, xulosa qilinishi kerak.  
To’lovga qodirlik ko’rsatkichlarining boshqa turlarining tahlilini  ham mutlaq 
to’lovga qodirlik koeffisiyentining tahlili kabi zanjirli bog’lanish usulidan  
foydalanib,amalga oshirish kerak,chunki tahlil qilish usullari bir-biridan farq qilmaydi.