T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

Induktivlik ifodasini quyidagicha magnit oqimni tok kuchiga nisbati orqali, agar 
cho’lg’am o’ramlardan iborat bo’lsa, ifodani soniga ko’paytiramiz. 
Bu ifodadagi minus ishora Lens qoidasiga asosan paydo bo‘lgan va induksiyaviy tok 
uni vujudga keltiruvchi sabablarga doimo qarshilik qilish tarafiga yo‘nalganligini bildiradi.
XBT da o‘tkazgich induktivligining birligi sifatida, o‘tkazgichdagi tok kuchi har 
sekundda 1 
A
ga o‘zgarganda 1 
Vb
ga teng

- magnit oqimi tutilishini hosil qila oladigan 
induktivlik qabul qilingan:
, (4) 
(3) - ifodadan 1
Gn 
= 1 
V
.
s
/
A
ga teng bo‘ladi.













dt
dL
I
dt
dI
L
dt
IL
d
dt
d
ўз
)
(


dt
dI
L
ўз










Amper
Veber
А
Vb
Gn
1
1

---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 205 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
Induktivlikning SI dagi birligi Genri bo’lib, H bilan belgilanadi, chunki biz ko’rdikki, 
ushbu formuladagi birliklar nisbati 1 volt ko’paytiruv sekund taqsim amperdir. 

Solenoidning induktivligi 
Uzunligi diametridan katta bo‘lgan solenoid induktivligini hisoblab ko‘ramiz. 
I 
tok 
oqayotganda, solenoid ichida induksiyasi 
B = 

o

n
I
ga teng bo‘lgan bir jinsli magnit 
maydoni hosil bo‘ladi.
Har bir o‘ramdan o‘tayotgan magnit oqimi 
F
=
BS 
ga teng bo‘lib, solenoid bo‘yicha 
to‘la magnit oqim tutilishi 
, (1) 
ga teng bo‘ladi. Bu yerda 
- solenoid uzunligi, 
S
- uning ko‘ndalang kesimi yuzasi, 
n
- 
birlik uzunlikdagi o‘ramlar soni. Solenoidning umumiy o‘ramlari soni 
dan iborat bo‘lganda, 
va 

 
= 
LI

ifodalarni solishtirish orqali, uzun solenoid induktivligi ifodasini keltirib chiqarish mumkin: 

, (2) 
bu yerda 
- solenoid hajmi. Bu ifodadan 

0
ning o‘lchov birligini topishimiz 
mumkin: 
,