T o sh k e n t irrig a tsiy a va q ishloq xo‘ja L ig in I



Download 8,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/286
Sana11.01.2022
Hajmi8,66 Mb.
#347678
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   286
Bog'liq
Falsafa asoslari

Mazmun  va  shakl. 
Falsafada  mazmun  va  shakl  kategoriyasi 
narsa,  hodisalarning  mavjudligi  va  rivojlanish  jarayonini  bi­
lish  usuli  sifatida  muhim  ahamiyatga  ega.  Mazmun  —  narsa  va 
hodisalarning  rivojlanish  jarayonidagi  sistemani  tashkil  qilgan 
elementlarning  strukturaviy  bog‘lanishi  bo‘lib,  uni  boshqa  siste- 
malardan farqini belgilaydigan  aloqadorliklar va munosabatlarini 
ifodalaydi.
Shakl  esa  —  sistemani  tashkil  qilgan  elementlarning  struk­
turaviy  boglanishlari,  aloqadorliklari,  munosabatlarining  ifo- 
dalanishidir.  Hozirgacha  falsafiy  adabiyotlarda  mazmun  va 
shakl  o‘rtasidagi  bog‘lanishlarni  bir-biridan  ajratib  tahlil  qilish 
an’anaviy  xarakterga  ega.  Ya’ni,  mazmunning  o‘zgarishi  shakl­
ning  o‘zgarishiga  olib  keladi,  degan  xulosa  ustuvor bo‘lgan.  Va- 
holanki,  sistemaning  elementlari  strukturaviy  bog‘lanishlarsiz, 
aloqadorliklarsiz  mavjud  bo‘lishi  mumkin  bo‘lmaganligidek 
mazmun  va  shakl  ham  bir-birisiz  mavjud  bo‘la  olmaydi.  Biz 
faqat  nisbatan  mustaqil  bo‘lgan  mazmun  va  shaklni  bilish  xu­
susiyatiga qarab,  shunday mantiqiy xulosaga kelishimiz mumkin. 
Boshqacha qilib aytganda, mazmun va shakldagi har qanday juziy 
o‘zgarish  ham  bir-biridagi  o‘zgarishlarni  taqozo  qiladi,  faqatgi- 
na  biz  ularni  bilib  olgan  yoki  bilmagan  bo‘lishimiz  mumkin. 
Masalan,  suvning  agregat  holati,  shakli  o‘zgarishi  bilan  uning
130


mazmuni  ham  o‘zgaradi.  Ya’ni,  suv  bug‘  holatida  chanqoqni 
qondirmaydi,  o‘simliklarni  sug‘orish  uchun  yaramaydi.  Bundan 
tashqari,  elementlarning  strukturaviy  bog‘lanishlari  sistema- 
ning  xarakterini  belgilashidan  kelib  chiqib  aytadigan  bo'lsak, 
strukturaviy boglanishlar  shakl  sifatida  sistemaning  mazmunini 
ham  belgilab  turadi.  Shunga  k o la ,  shaklni  mazmunga  nisbatan 
«ikkilamchi»  deyish  noolindir.  Bunga  ijtimoiy  hayotdan  misol 
keltiradigan  bolsak,  demokratiya  boshqarishning  shakli  sifatida 
jamiyatning  mazmunini belgilab  turadi.
Falsafada  mazmun va  shakl  kategoriyasini boshqa  kategoriya­
lar tizimidan ajratib  olib,  nisbatan  mustaqil tahlil  qilganda,  unga 
insonlarning  muayyan  manfaatlar  va  ehtiyojlar  asosida  yonda- 
shishlarini alohida e’tiborga olish kerak.  Bu umuman mazmun va 
shaklning  obyektiv xarakteriga putur yetkaza olmasa  ham,  ularni 
baholashdagi  subyektiv,  muqobil qarashlarda o‘z ifodasini topadi.

Download 8,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   286




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish