T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
Abonentlar orasida aloqa bunday tarmoqlarda telefon aloqa liniyalarda, 
radioaloqa va sputnik aloqa tizimlari asosida amalga oshiriladi. 
Mintaqaviy kompyuter tarmoqlari 
bir-biridan ancha uzokda joylashgan biror 
mintaqaga tegishli abonentlarni birlashtiradi. Masalan, biror shahar ichidagi yoki 
iqtisodiy regionda yoki alohida bir mamlakatda joylashgan abonentlarni 
birlashtiruvchi tarmoq. 
Lokal (mahalliy) tarmoq 
kichik bir hududda joylashgan abonentlarni 
birlashtiradi. Bunday tarmoq odatda aniq bir joyga bog`langan bo`ladi. Masalan, biror 
korxona yoki tashkilotga. Mahalliy tarmoqning uzunligini 2-3 km bilan cheklanishi 
mumkin. 
Global, mintaqaviy va mahalliy tarmoqlar birlashmasi ko`p tarmoqli ierarxiyani 
tashkil etish imkonini beradi. Masalan, Internet kompyuter tarmog`i keng tarqalgan, 
ommaviylashgan global kompyuter tarmog`idir. Uning tarkibiga erkin ravishda 
birlashgan tarmoqlar kiradi. Uning nomining o`zi «tarmoqlar orasida» ma‘nosini 
bildiradi. Internet alohida tarmoqlarni birlashtirgan. Shuning uchun u katta 
imkoniyatlarga ega. O`zining shaxsiy kompyuteri orqali Internetning ixtiyoriy 
abonenti axborotni boshqa shaharga uzatishi, Vashington kongressi kutubxonasidagi 
adabiyotlar katalogini ko`rib chiqish, Nyu-Yorkdagi metropoliten muzeyining eng 
so`nggi ko`rgazmasining rasmlari bilan tanishib chiqish, tarmoqqa ulangan abonentlar 
bilan konferensiyada yoki o`yinda ishtirok etishi mumkin. Internetning asosiy 
tarkibini mahalliy kompyuter tarmoqlari tashkil etadi. 
Bunday tamoyillar asosida kompyuter tarmoqlarining standart texnologiyalarini 
tavsiflash mumkin (2.1.-rasm). 

---

t.me/tuit_students_chanel 
2.1.-rasm. Tarmoqlar texnologiyalari tavsifi 
Global tarmoqlar 
Avvaliga turli hududlarda, masalan boshqa shahar va davlatlarda joylashgan 
kompyuterlarni birlashtiruvchi global tarmoqlar vujudga kelgan (Wide Area 
Networks, WAN). Kompyuter tarmoqlari boshqa, ancha eski va keng tarqalgan 
telefon tarmoqlaridan ko‘p xususiyatlarga ega edi.
Katta masofalarga yuqori sifatli aloqa liniyasini yotqizish juda qimmatga 
tushishi sababli birinchi global tarmoqlarda ko‘pincha avval boshqa maqsadlar 
uchun qurilgan aloqa kanallaridan foydalanilgan. Masalan, ko‘p yillar davomida 

---