T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
Zimmermann) Fransiyadan edilar. INWGning maqsadi Lui Puzen ishlab chiqqan 
«deytagramm-stayl» paketli kommutatsiyasini rivojlantirish bo‗ldi. Deytagramm 
bog‗lanishning ahamiyati, bunda aloqa o‗rnatilishida uzatuvchi va qabul qiluvchi 
o‗rtasida to‗g‗ridan-to‗g‗ri aloqa yo‗q. Ma‘lumotlar oddiy paketlar ko‗rinishda 
ketma-ket uzatiladi va aniq bir paketni yetkazib berishda hech qanday kafolat yo‗q. 
Agar paket yo‗qolsa, faqat yo‗qolgan paket qayta yuboriladi. 
Bu taklif IBM va telekommunikatsiya monopoliyachilari ilgari surgan virtual 
kanal orqali aloqani o‗rnatish usuli bilan solishtirilganda ajoyib edi. INWG a‘zolari 
kanallar kommutatsiyasini va deytagramm tarmog‗ini qanday o‗lchash yo‗llarni 
aniqlash maqsadida «an‘anaviy telefonchilar» bilan doimiy ravishda, uchrashar va 
fikr almashar edilar. Necha yillik tortishuvlar va munozalardan so‗ng oxir-oqibat 
kelishuvga erishildi. 1975-yil Serf va Puzen o‗zlarining takliflarini xalqaro telefon 
va telegraf maslahat qo‗mitasi (hammaga ma‘lum Fransuzcha akronim-CCITT)ga 
taqdim etdilar. 
Shu bilan xalqaro telekom-kompyuter jamiyati to‗xtab qolmadi. 1977-yil bu 
ishni Britaniya kompyuter sanoati oldi va paketli kommutatsiya tizimini 
standartlashtirish bo‗yicha navbatdagi qo‗mitani tuzish kerakligini taklif qiladilar. 
Bu safar xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) bo‗ldi. CCITTdan ISOning 
farqi, ISO telekommunikatsiya bilan hech qachon aniq ishlamagan. Bu shunchaki, 
hamma ishlar bo‗yicha xalqaro standartlashtirishning byurokratik idorasi edi. 
Shuningdek, CCITT dan farqi ISO ga, u kommutatsiya kanalimi yoki boshqasimi 
farqi yo‗q edi. Faqat kanal kommutatsiyasida kerakli standartlarni yaratish 
ehtimolligi ko‗p edi. Britaniyaliklarning taklifini AQSH va Fransiya qo‗llab-
quvvatladi. Britaniyalik olimlardan biri «Bu standartlar fan va texnikaning 
rivojlanishiga qaraganda, foyda va zarar to‗g‗risidagi hisoblarga ko‗p 
g‗amxo‗rliklar qiladigan monopoliyachilar tomonidan yaratilgan, o‗zining «yopiq 
arxitekturasi» tufayli hech nima bilan bog‗lanmaydigan avtonom rejimda ishlovchi 
alternativ an‘anaviy hisoblash tarmog‗ini o‗zida mujassamlashtirgan» deydi. 
Umuman ochiq arxitektura haqiqatda kerak edi. Tarmoq kundan-kunga kattalashib 
borardi. Tarmoqlar o‗rtasida moslashtirish murakkab bo‗lib qolaverdi. Voqealar 
zanjirini tushunish uchun quyida xronologik ketma-ketliklarni qo‗yish kerak: 
1974-yil IBM paketli kommutatsiya tarmog‗ida birinchi korporativ 
protokollar Systems Network Architekture ishlab chiqdi. 
1975-yil INWG paketli tarmoq bo‗yicha CCITT ga taklif kiritdi va bu taklif 
rad etildi. Serf INWG ni tark etdi. 
1976-yil CCITT «virtual kanal»ni ishlatuvchi paketli kommutatsiya uchun 
standart X-25 tavsiyanomasini nashr qildi. 
1977-yil OSI «Open Systems Interconnection» (ochiq tizimlarning o‗zaro 
bog‗lanishi) xalqaro standartlar tashkilotida «tarmoq modeli» bo‗yicha qo‗mita 
yaratildi. 
1978-yil (28.02.–2.03) OSI qo‗mitasining birinchi yig‗ilishi, ya‘ni modelni 
«xomaki varianti» qabul qilinadi. 

---