T me/tuit students chanel kompyuter tarmoqlari 1 Ma'ruza

t.me/tuit_students_chanel 
talab etilgan energiya va tegishli energiyani hisoblagan tarzda, sensor tugundan 
koordinatorgacha (bazaviy stansiya) xabarni 
uzatishning optimal yo‗li 
foydalaniladi. Bundan tashqari energiyani sarflashga tarmoq protokolidan boshqa, 
tugunlar tuzilishi (masalan, yodning kichik hajmi, topshiriqlar orasidagi 
o‗zgartirishlarning samaradorligi), dasturiy ta‘minot, himoyalash mexanizm iva 
ilova qo‗llanmalari ta‘mir etadi. 
2. O‗zini-o‗zi boshqarish masalasi. 
Sensor tarmoqlari oraliqdan va qat‘iy sharoitlarda, ularga xizmat 
ko‗rsatilmasdan va ta‘mirlanmasdan ishlashi kerak. Shuning uchun, sensor 
tugunlar yakka tarzda tuzilishi va boshqa tugunlar bilan o‗z-aro harakatlanishi, 
inson ta‘sirisiz tashqi muhitning o‗zgarishidagi buzilishlarga moslashishi kerak. 
3. Simsiz ulanish masalalari. 
Simsiz bog‗lanishni ta‘minlashda, sensor tarmoqlarini bajarish qator 
cheklovlarni belgilaydiyu masalan, signalning so‗nishi xabarning uzatilishi 
oralig‗iga cheklov beradi.Shunday ekan uzatilgan va qabul qilingan xabar 
signallari qүvvati orasidagi aloqa oraliqning keri kvadrat qonuni bilan belgilanadi: 
R 
pr 
= R 
prd 
/ D
2 
Bunda R 
pr 
– qabul qilingan signal quvvati; 
R 
prd 
–uzatilgan signal quvvati; 
D- uzatkich va qabul qilish orasidagi oraliq. 
Demak, sensor tugun va marshrutizator/koordinator orasidagi oraliqni 
orttirish uzatiluvchi signal quvvatining ortishiga olib keladi. Shuning uchun, 
energiyani sarflashga binoan, sensor tarmoqlaridagi xabarlarni uzatishning katta 
oraliqlarini bir nechta katta bo‗lmagan oraliqlarga ajratish ancha samara beradi. 
4. Markazlashtirilmagan boshqarish masalalari. 
Ko‗plab sensor tarmoqlarini tuzish algoritmi markazlashtirilgan tamoyil 
bo‗yicha tuziladi. Markazlashtirilmaagan boshqarishda, sensor tugunlar, barcha 
tarmoqlarning global ma‘lumotlarisiz, tugunlar kommutatsiyasi haqidagi yechitmni 
generatsiyalash uchun, qo‗shni tugunlarlar bilan ma‘lumot almashinuvini amalga 
oshirishlari kerak. Natijada, markazlashtirilmagan algoritmlar optimal bo‗lmasligi 
mumkin, lekin markazlashtirilganga va energiyaga nisbatan, ancha samarali 
bo‗ladi. Masalan,markazlashtirilgan boshqarishda bazaviy stansiya barcha sensor 
tugunlardan so‗rov olishi, ulardan xabarlar olishi, har bir tugunga xabarni 
uzatishdagi o‗z yo‗nalishini xabarlandirishi mumkin. Tarmoq qanchalik tez-tezdan 
o‗zgarishda 
bo‗lsa 
yo‗qotishlar 
ham 
shuncha 
sezilarli 
bo‗ladi. 
Markazlashtirilmagan usul, uncha katta bo‗lmagan xabarlarda, har bir tugunga o‗z 
yechimlarini shaxsan o‗zlari qabul qilishga imkon beradi (bazaviy stansiyagacha 

---