T k 1 Kommunikativ

Uyga vazifa – 3 daqiqa
Tayanch so`zlarni yozish. 151--155-betlarni o`qish,savollarga javob berish
O`T.I.B.D.O` Maxsudxagova M.K_______
Sana: Sinf: 10-^{a __________________} 10-^{b _________________} 10-^{v_______________} 10____________
40-Mavzu: Turning morfologik mezonini aniqlash.
Lаbоrаtоriya mashg‘ulоtining mаqsаdi: ta’lim muassasalari atrofi da keng tarqalgan ikki xil tur yoki uning gerbariysi, yoki kolleksiyasidan foydalanib turning morfologik mezoni bilan tanishish, turga xos morfologik belgilarni aniqlay olish,morfologik mezonga ko‘ra individlarning bir turga yoki har xil turga mansubligini aniqlash.
Lаbоrаtоriya jihоzlаri: 2 ta turga mansub o‘simliklarning 3–5 tadan gerbariysi yoki tirik namunalari.
Turning morfologik mezonini o`rganish
Ishning borishi:
1.O`simlik namunalarini o`rganish
2.Har bir turga morfologik ta`rif berish
3.Har bir turga mansub o`simlikning ildizi poyasi,bargi ,gulkosasi,gultojbargi,mevasi shakli va rangig 5. Osimlik tupidagi gul mevalar soni,ularning rangi va shakliga e`tabor berib o`rganib, o`rganganlari asosida jadval to`ldirish.

N%	Xususiyatlar	o`simlik turi	2-o`simlik turi
1.	O`simlik nomi	G`o`za	Bug`doy
2.	Sistematikadagi o`rni	Magnoliyasimonlar sinfi, gulxayridoshlar oilasi	Bir urug`pallalilar sinfi, bug`doydoshlar oilasi
3.	Ildiz sistemasi turi	O`q ilsiz tizimli	Popuk ildiz tizimli
4.	Bargi oddiy yoki murakkab	Oddiy,uzun bandli,o`yilgan	Oddiy, bandsiz
5.	Bargining tomrlanishi	Panjasimon	Parallel
6.	Bargning poyada joylashuvi	Ketma-ket	Bo`g`imda ketma ket
7.	Poyasi o`t yoki yog`och	O`t (qisman yog`ochlashgan)	O`t (poxol)
8.	Poyasining fazoda joylashuvi	Tik o`suvchi	Tik o`suvchi
9.	Gulqo`rg`oni oddiy yoki murakkab	Murakkab,ostkosachasi ikki qavat	Oddiy,gulkosachsi taraqiy etmagan
10.	To`pguli	Gullari yakka	Murakkab boshoq
11.	Mevasi	Ko`sak	Don

6. Nima uchun organizmlarning qaysi turga mansubligini aniqlash uchun barcha mezonlardan foydalanish zarur.Nima uchun morfologik mezon turlarni aniqlashda asosiy yo`lchov bo`la olmaydi?
Barcha turlarning o`ziga xos belgi xususiyatlari bor.Lekin barcha tur ta`rifini qamrab oladigan mezon yaratilmagan. Bir turga kiruvchi erkak va urg`ochi organizmlar o`rtasidagi farq jinsiy dimorfizm,yoki o`xshash qiyofadosh turlar uchrashi tufayli morfologik mezon asosiy o`lchov bo`la olmaydi.
7.Morfologik mezonning nisbiy ekanligiga misol keltiring.
Parrandalarda ,bug`ularda ,hasharotlarda jinsiy dimorfizm. Morfologik jihatdan o`xshash, ammo erkin chatishib nasl bermaydigan, qiyofadosh turlar mavjud. Masalan drozofila pashshasi, bezgak chivini,qora kalamushda 2ta qiyofadosh tur mavjud.
Xulosa - 5 daqiqa
Ma`lum arealda tarqalgan yashash muhitiga moslanishlar tufayli o`z xususiyatlari bilan farq qiladi.Har qanday biologik tur politipik hisoblanadi, areal qncha keng bo`lsa tupar politipkligi oshib boradi. Turlar belgilarining bir-biridan farq qilishi,har bir turning o`ziga xos bo`lgan belgi xossalari tur mezonlari deyiladi