T-jadval. Tadbirkorlik faoliyatining afzalliklari va kamchiliklari

Psixolog kuzatilgan xatti -harakatlar (masalan, yurish va gapirish) va kuzatilmaydigan (masalan, his va fikrlash) repertuarlari bilan shug'ullanadi. Turli xil yondashuvlar psixologik fikrning rivojlanishiga xulq -atvorni o'rganish bilan bog'liq bo'lgan turli an'analar ta'sir ko'rsatdi. Bu an'analar ko'pincha "Perspektivlar" yoki "Inson modellari" deb nomlanadi. Asosiy istiqbollarni quyidagicha tasniflash mumkin: (1) psixoanalitik yondashuv; (2) xulq - atvor yondashuvi; (3) fenomenologik yondashuv; (4) kognitiv yondashuv.

Psixoanaliz [psixo… va analiz] – psixoterapiya metodi va 3. Freyd tomonidan rivojlantirmay psixologik taʼlimot. Ongsiz psixik jarayonlar va motivatsiyani diqqat markaziga qo‘yadi.
Psixoanaliz taʼlimotning vazifalaridan biri – ongsizlik sohasidagi “kompleks”larni aniqlash va ularni anglashga yordamlashishdan iborat. Ushbu taʼlimot namoyandalari shaxsning ichki ixtiloflarini ochib berish uchun «Edip kompleksi»ni yaratdilar. Ularning mulohzasicha, instinktiv mayllar o‘z quvvati va faolligini saqlagan holda insoniyat madaniyati va shaxs faoliyati mahsulining har xil shakllariga kirib (“sublimatsiyalashib”), ongsizlik holatidan turib inson xulq-atvorini boshqrishda ishtirok qilaveradi.
BIXEVIORIZM (ing. behaviour xulq) — 19-a. ning oxiri — 20-a. dagi amerika psixologiyasining yetakchi oqimlaridan biri. Bixeviorizm taʼlimoti asosida odam va hayvon xulqida tashqi muhitdan bo‘ladigan taʼsir, qo‘zg‘atuvchi (stimul)ga javoban yuzaga keladigan xattiharakat va unga taalluqli nutqiy va hissiy javoblarning majmui yotadi.
Fenomenologik yondashuv xulq - atvorizmga gumanistik javob beradi. Masalan, odamlar shaxsiy o'sishga intilishlari haqidagi qarashlar, buni Maslou 4-bobda motivatsiya bilan bog'liq muhokama qilingan ehtiyojlar ierarxiyasida yakuniy daraja sifatida o'zini namoyon qilishi bilan tasvirlab beradi. Fenomenologik yondashuv, aslida, odamlarning tajribasi va ularning xatti -harakatlaridan boshqa narsa emas.