Т и б б и ё т о л и й би л и м го Х л а р и талабалари у ч у н


Ж А Р -Ю З СОХАСИНИНГ Ш И К А С Т Л А Н И Ш Л А Р И



Download 6,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/66
Sana25.03.2022
Hajmi6,26 Mb.
#508499
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   66
Bog'liq
1 4938311353505939722

Ж А Р -Ю З СОХАСИНИНГ Ш И К А С Т Л А Н И Ш Л А Р И
ВА К АСА Л Л И К Л А РИ БУЛГАН Б Е М О Р Л А Р Н И
П А РВ А РИ Ш Л А Ш Х У СУС ИЯ ТЛ АРИ
• Ж аг-ю з сохаси ж ар о ^атл ан ган , огиз бушлигида ял- 
лигланиш касалликлари булган беморлар ва о п е р а ц и я ­
дан кейинги беморларни парвариш цилшининг узига 
хос 
хусусиятлари бор. Б унд ай бемо р л ар да 
чайнаш
www.ziyouz.com kutubxonasi


>функцияси бузилиши натижасида 
о р и з
бушлирининг уз- 
^ з и д а н тозаланиши ^ийинлашади. Тиш лардаги овцат 
цолди^лари микроблар учун цулай озицли муз^ит з^исоб- 
л анад и. Доимий намлик, муътадил з^арорат (37°) з^ам 
патоген, з^ам шартли патоген микроблар купайишига, 
бинобарин, жар-юз соз^асида флегмоналар ва остеомие- 
л и тл ар куринишидаги OFnp асоратларга с а б а б булиши 
э^тимол. Шунга кура бундай беморлар синчиклаб пар- 
вари ш лаш га муз^тож буладилар.
Ж ар-юз шикастлари булган беморларни умумий пар­
вариш ^илиш ва шикастнинг тури ва 
1
^аерда жойлаш- 
гамига кура махсус парваришлаш ф ар^ цилинади.
Умумий парвариш цилиш. Аввало юрак-томирлар 
системаси, нафас ва физиологик ж у налиш лар з^олати 
устидан назорат урнатилади. Актив з^аракатлар ва кук­
р а к ^афаси учун маипутар (нафас гимнастикаси) бронх- 
пульмонал асоратларнинг олдини олишнинг муз^им во- 
ситаси саналади. Актив з^аракатларсиз уринда ноилож- 
ликдан ётишни жар-юз шикасти бош мия шикасти билан 
бирга учраганда ок;ласа булади. Бунда уринда кунига
3 — 4 марта нафас гимнастикаси цилиш тавсия ^илинади.
Махсус парвариш цилиш. Аввало 
ориз
бушлигини 
ь;унт билан парвариш ^илиш зарур. Шилимши^, цон ва 
некротик массаларни ютиб юборишдан са^ланиш учун 
д а стл аб ки кунлардан бошлаб беморни ^аддини баланд 
килиб ётцизилади. Беморларга махсус резина цопчи^- 
л а р ёки туфдонлар бериш, кукрагига клеёнка фартук 
тутиб к,уйиш лозим.
Без^уш ётган беморларга айни^са катта эътибор бе- 
рнш керак. Бундай беморларда ориз бушлирининг уз- 
узидан тозаланиши к;ийинлашиб цолгани туфайли сут- 
касига камида 2 м арта тишларини, милк ва тилини 
дезинфекция циладиган эритмага (риванол, фурацилин, 
калий перманганат) з^улланган дока салфетка билан 
артиб куйиш керак. Тиш сини^ларини ш иналар билан 
иммобилизация к;илишдан сунг 
о р и з
бушлигини парва- 
рнш ^илиш з^ам 
р о я т
муз^им, чунки бундай беморларда 
о р и з
бушлирининг уз-узидан тозаланиши ^ийинлашган 
булади. У ларда ориз бушлигини кун мобайнида бир неча 
м арта дезинфекция ^иладиган или^ эритма о^ими билан 
чайиб туриш лозим. Бу одат резина найча ва стерил 
шиша учлик билан таъминланган Эсмарх кружкаси 
ёрдам ида а м ал га оширилади. Бу муолажа вацтида бе­
морнинг кукрагини резина ёки полиэтилен фартук; билан 
бекитиладн, ияги остига лоток ёки тогорача цуйилади,
www.ziyouz.com kutubxonasi


ориз бурчакларини шпатель билан тортиб туриб суюц- 
лик оцимини уртача босимда огизга йуналтирилади. 
Овцатдан олдин ва кейин ювилади. Бундан ташцари, во­
дород пероксидга ^улланган дока ш ар чал ар билан тиш 
орасидаги бушлицлар тозаланади.
Ш иналардан кейин беморларга ало^ида парвариш 
цилинади. 
О
р и з
бушлирини суюклик оцими билан ювил- 
гандан сунг шиналар ва тишлар буйнини улар орасига- 
кириб долган овцат цолдицларидан тозалаш керак. Б ун ­
да водород пероксид эритмасига эд'лланган пахта урал- 
ган чуп ишлатган маъцул.
Кунига 2 марта беморларга «кислород ванначаси» 
к,илиш керак. Бунинг учун буйраксимон иккита тогорача 
тайёрлаб цуйилади. Стерил лотокка кучли калий пер­
манганат эритмасига ва 3% ли водород пероксид эрит­
масига ^улланган (4—5 тадан) ш а р ч а л а р солиб цуйи- 
лади. Беморнинг ияги остига огиз бушлиридаги нарса- 
ларни тупуриш учун ностерил буйраксимон тогорача 
цуйилади. 
О
р и з
бушлири куп м ар талаб ^ ар иккала тур- 
даги шарчалар билан артилади. Ориз бушлири кучган 
эпителий ва овцат цолдицларидан тозалапгунча шундай 
цилинади.
О
р и з
бушлирини шу тахлитда мунтазам парвариш 
цилиш фацат гигиеник эмас, балки д а в о л а ш таъсирига 
хам эга. Жаро^атнинг битиш ш ароитлари яхшпланади, 
йиринг-цон аралаш а ж р атм ал ар югилмайди ва шу тари- 
ка ма^аллий ва умумий асоратлар колмайди, бадбуй 
^ид йуцолади.
О
р и з
бушлигишшг 
O F n p
йирингли яллигланиш ж ар а- 
ёнлари булган беморларда гигиенанинг ахамияти к а т ­
та. Огиз бушлирини суткасига 10 мартагача дезинфек­
ция циладиган иссик; эритма билан ювиш тайинланади. 
Беморлар бу муолажани узларн б а ж ар а д и л а р . Учлик 
оцимини яллирли инфильтрат сохасига ёки 
о р и з
буш ­
лири жаро^атига йуналтириш таклиф цилинади. Б у н ­
дай ювишда 
о р и з
бушлиридаги патологик кием исийди.
Сунгги йилларда болалар уртасида уткир герпетик 
стоматит куп учратиляпти. Бундай б о л ал а р д а
о р и з н и
парвариш цилишнинг уз хусусиятлари бор. Вирус ин- 
фекциясида цоннинг ивиш системаси бузилиши туфайли 
тиббий ходимнинг гудак 
о р и з
бушлирида актив ^ а р а- 
катлар цилиши тавсия этилмайди, бу кап и л л яр ларн и н г 
шикастланишига олиб келиб, 
н а ти ж ад а 
к,он кетиши 
мумкин. Уни айницеа уй шароитида тухтагиш цийин 
булади. Шунинг учун бу касал л и кд а 
о р и з
бушлирини
www.ziyouz.com kutubxonasi


э^тиётлаб (кунига 3—4 марта) тозалаш керак. Бола 
овцатланганидан 
2 0
минут утгач 
о р и з
бушлири ^ар хил 
антисептик эритм алар билан ювилади. Эритма резина 
■баллончага олинади, боланинг бошини энгаштирилади, 
ияги остига буйраксимон тогорача цуйилади, баллонча 
канюласи ориз бушлигига киритилади, идиш бушатила- 
ди. Шунингдек ориз бушлири лизоцим эритмаси ва 1% 
ли трипсин билан ювилади. 
О
р и з
чайилгандан кейин 
'.
о р и з
бушлири да^лизига даво м ал^ам лари киритилади.
Жар-юз со^аси касалланган беморларни даволашда 
тлар^ез овцатларнинг а^амияти катта. Бундай беморлар­
ни тула цимматли ов^атлантириш ^ийин вазифа. Ши- 
кастланиш юз берган захоти улар чайнаш ва аксарият 
ютиш функцияси йуцотилиши сабабли ов^атни одатда- 
гича ейишга л аё^атсиз булиб цоладилар.
Жар-юз со^аси шикастланган ёки яллирланган бе­
морга механик ва кимёвий ж и ^атдан э^тиётлайдиган 
одатдаги тула ^имматли овцатлар тайинланади. Янги 
ма^сулотлар (гушт, сабзавотлар ва б.) ^унт билан юм- 
шатилади, олинган массани сув ёки бульон билан сую^ 
•гомогенат олингунча суюлтирилади, зираворлар ^ушил- 
майди, саливацияни камайтириш учун туз чегараланади
.овцат исси^ булмаслиги (40—50°) керак.
Ютиш функцияси бузилган беморларни, одатда, чой- 
мак орцали ов^атлантирилади. Унинг жумрагига узун- 
лиги 15— 20 см келадиган дрен аж найча кийгизилади. 
Бемор кийимбоши ва ^рин-курпасини ифлосланишдан 
<са^лаш учун кукрагини клеёнка фартук билан бекити- 
.лади. 50°С гача иситилган ов^атни чойнакка цуйилади. 
Овцатлантирувчи одам чойнакни цулига олади, беморга 
орзини катта очишни таклиф цилади ва найчани тил 
илдизигача киритади, сунгра чойнакни бемор 
о р з и д э н
ю^орига кутариб бармо^ларини ёзади. Бунда овцат 
о р и з
бушлирига узича тушади. 3 секундни санаб найчани 
^исади. Ш у фурсат ичида 8— 10 мл ов^ат тушади ва 
беморда ов^атни ютиш ва нафас олишга имконият яра- 
тилади. Б у муолажани шошилмай, сабр-тоцат билан 
бир неча м арта такрорланади. Тиббий ходимлар бемор­
л ар га чойнак ёрдамида муста^ил ов^атланишни урга- 
тадилар. Б ем о рл ар бу вазифанинг уддасидан чицадилар. 
К,уюк; таом га бульон, сут ёки к>айнаган сув ^ушиб уни 
керакли консистенциягача суюлтириш мумкин. Б ем ор­
л ар га нон талион куринишида берилади.
Ж а р
синик;лари и м м о б и л и зац и я ц и л и н ганд ан кейин 
оризни очнш имкони б у л м ай ^ о л г а н д а , биро^ ютиш сац-
www.ziyouz.com kutubxonasi


л а н ган д а беморни перорал овцатлантирилади. Бу з^ол- 
да чойнак жумрагини 
о р и з
бушлиги д а^лизига унинг 
тиш тушган ^исмига ёки тиш цаторлари тулиц булса,. 
ретромоляр табиий ёривда киритилади. Б ун да бемор 
чойнакдан овцатни муста^ил суриб ола бошлайди' 2— 3* 
кун утгандан кейин беморлар бу ишни муста^ил б а ж а р а
бошлайдилар. Купчилик беморлар учун цоши^ ва кр у ж ­
ка о д а т тусига кирган буюмлар булиб, таж р и б а д ан маъ- 
лум булишича, юзи шикастланган беморлар овцатни1 
худди шу буюмлардан ф ойдаланиб ейишни тез узлаш- 
тириб оладилар.
Ч айнаш функцияси билан бир цаторда ютиш ф унк- 
цияси з^ам бузилган беморларни зонд орцали овцатлан- 
тириш тавсия ^илинади.
Бунинг учун: 
ингичка меъда зонди ёки оливасиз: 
(бошчаси булмаган) дуоденал зонд ёки диаметри 7—
8 мм, узунлиги 1 м гача булган тини
1
\ хлорвинил найча- 
сини тахт цилиб цуйиш зарур. Агар зонд м еъдага ки- 
ритиладиган булса, учидан 45 см масофада белги цили- 
нади. Санаб утилган ашёларнинг з^аммаси стериллани- 
ши, ^айнатилиб совитилиши керак. 2—3 ста ка н д а овц ат 
(500— 600 мл) тайёрланади, уни 50—60°С гача исити- 
лади.
Зонд юбориш учун бурун йулига анестетик (дикаин,, 
кокаин) эритмаси томизилади. Глицерин суртилган юма- 
лок; зонд учини пастки бурун йулига киритилади. Зонд- 
нинг 15— 17 см бурун-^ал^умга киргандан сунг беморга* 
бошни энгаштириш ва ютиш з^аракатларини к;илиш так- 
лиф этилади. Бу вак;тда найча (зонд)ни оз-оздан м еъда- 
гача, яъни 45 см белгисигача сурилади. Зонд м еъдага 
тушгандан кейин унинг эркин учидан м еъда ш ираси 
оциб чик;а бошлайди.
Ов^атлантириш учун зонднинг ташци учига о в ^ а г
тулдирилган шприц уланади ва аста-секин поршенини 
босиб, уни меъдага киритилади. О в ^ ат оз-оздан юбори- 
лади.
Ов^атлантириш тугаллангандан кейин шприц оли- 
нади, меъда шираси чициб кетмаслиги учун зонд учини 
^иск,ич билан ма^камлаб ^уйилади. К^исцич ёпншцоц 
пластир ёки бинт билан маз^камланади. Дар гал о в ц а г
берилгандан сунг зондни ^ айн аган сув ёки чой билаге 
ювиш зарур.
Ингичка резина зондни бурун йулида 14— 16 кун гач а, 
хлорвинил найчани 3—4 з^афтагача цолдирши мумкин. 
Найча олингандан кейин обдон ювилади.
85

Download 6,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   66




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish