T. C. Bartin üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ TÜrk diLİ ve edebiyati anabiLİm dali yeni TÜrk edebiyati biLİm dali 2000-2010 arasi küÇÜrek öYKÜde postmodern izler yüksek lisans tezi hazirlayan tezcan kurt danişMan prof

 

---

143 
3.5.2.4. İroni (Alaycı / Gülünç Dönüştürüm) 
İroni, insanların eğlenmek için sık sık başvurdukları ve çoğunlukla da kastedilenin tersini ima 
eden bir söz sanatıdır. Aslında ifa ettiği işlev bakımından ironi, postmodernistlerin modern 
düşüncenin ciddiyetine ve onun gerçeklik kurgusunun çürüklüğüne yönelik bir strateji için 
arayıp da bulamayacakları bir araçtır (Emre, 2006, 160-161).
Bu yönteme başvuran sanatçının amacı, eğlendirmek ve eleştirmektir. Ortaya 
çıkan saçmalık ve zıtlıkların daha tesirli olmasını sağlamak amacıyla, asıl anlamın 
gizlenerek bütün bunların doğal bir olaymış gibi anlatılmasıdır. 
Parodi ile ironi birbirine karıştırılan iki ayrı tekniktir. Aslında bu iki terim 
önceleri aynı anlamda kullanılırken, Genette’nin önerisiyle ayrılmıştır (Aktulum, 2000, 
118). “
Parodi bir metnin konusunu alaycı bir şekle büründürüp değiştirirken, ironi, 
konu değiştirilmeden aynı olayın sıradan ve komik bir şekilde tekrar ele alınmasıdır. 
Sonuç olarak bu tekniğin temelinde çok uzak geçmişte yazılmış bir metnin yeni bir dille, 
ironik bir şekilde ele alınması, böylelikle metnin daha anlaşılır kılınması ve okurun 
eğlendirilmesi amacı vardır.” 
(Koçakoğlu, 2012, 105) derken, Nil Göksel de 
Unutma, 
Parodi ve İroni
başlıklı makalesinde özetle, “Hali hazırda biz insanların düşüncesinin 
şekillenmesinde en önemli unsurun kimlik/ler sorunu olduğunu, bu kimlikler 
sorununun, Doğu ve Batı kimliğine; ırkların, dinlerin, cinsiyetlerin kimliklerine; siyasal 
bakışların, iktidarın kimliğine ilişkin sorularla genişlediğini, parodi ve ironinin de tam 
bu safhada bu kimlik sorununun etrafında ortaya çıkarak sadece yeni tarz metinler 
oluşturmaya değil, geçmişin metinlerinde ve bu metinlerde ortaya koyulan doğruluk 
dizgelerinde de, 
ne
’liğe ve kimliğe bakışta da değişikliğe gittiğini ifade ederek bu iki 
kavrama farklı yönden yaklaşır (Göksel, 2014, s. y).