T. Bushuy, F. Ruzikulov qiyosiy tipologiyaning dolzarb muammolari ma’ruzalar matni



Download 0,75 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/58
Sana28.12.2020
Hajmi0,75 Mb.
#53951
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   58
Bog'liq
qiyosiy tipologiya dolzarb muammolar (1)

Kelasi zamon 

Kelasi  zamon  kelajak  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  ish-harakatni,  ya'ni  nutq  momentidan  keyin  sodir 

bo‘ladigan  ish-harakatni  ifodalaydi  (G.E.Booij,  1993,  c.29-30;  J.L.Bybee,  1988,  c.137-138;  A.Lamprecht, 

1972, c.203; R.B.Long, 1961, c.304-305). 

Ingliz  tilida  kelasi  zamon  analitik  usul  bilan  (shall  va  will  ko‘makchi  fe'llarining  mustaqil  fe'lning 

infinitiv  shakliga  qo‘shilishi  orqali),  rus  tilida  esa  ham  analitik  ham  sintetik  usul  bilan  yasaladi.  Rus  tilida 

tugallangan (совершенный) viddagi fe’llargina o‘zlarining kelasi zamon  shaklini sintetik usul bilan  yasaydi 

(Грамматика русского языка… 1952б т.1, с.520-521). 

Tugallanmagan (несовершенный) viddagi fe’llar o‘zlarining kelasi zamon shaklini “быть” ko‘makchi 

fe’li bilan mustaqil fe’lning infinitiv shaklini qo‘shish orqali yasaydi («я буду писать», «я буду читать» va 

hokazo). 




Ingliz  tilining  o‘ziga  xos  xususiyatlaridan  yana  biri  unda    o‘tgan  kelasi  zamon  shaklining 

mavjudligidir  (И.К.Иртеньева,  1969,  с.48-49;  В.Д.Каушанская,  Р.Л.Ковнер,  1959,  с.94-95).  Bu  shaklni 

izohlashda biz o‘tgan zamon nuqtai nazaridan kelajakda sodir bo‘ladigan ish-harakatni ifodalaydigan  kelasi 

zamon shakllarini nazarda tutgan olimlar fikriga qo‘shilamiz (Б.А.Ильиш, 1971, с.88; К.А.Качалова, 1964, 

с.117-118; М.Н.Лапшина, 1998, с.80-81; H.Sweet, 1955, c.314-315). 

Rus tilida esa bunday hollarda nisbiy ma’nodagi kelasi zamon uchraydi. Taqqoslaymiz: “He hoped she 

would be all right”(Wain) va “Я надеялся, что с нею все будет хорошо”. 

Rus  tilida  kelasi  zamon  diapazoni  ingliz  tilidagiga  nisbatan  kengroq.  Masalan,  ingliz  tiliga  kelasi 

zamondan umuman o‘tgan zamonga o‘tish (transpozitsiya) xususiyati xos emas. Masalan, “Бежал, бежал, да 

как прыгнет”. 

Rus tilida kelasi zamon shakli hozirgi zamon ma'nosini ifodalash uchun ingliz tiliga nisbatan ko‘proq 

ishlatiladi. Rus tilida kelasi zamon shaklidagi umumlashgan ma'no ingliz tilida hozirgi zamonga to‘g‘ri keladi. 

Taqqoslaymiz:  рус. «Не разберешь, сколько ему лет» - ingl. «You never know how old he is». 

Ingliz  tilining  kelasi  zamon  shakli  rus  tilidagidek  hozirgi  zamonga    tegishli  bo‘lgan,  masalan,  rus. 

«Буря  мглою  небо  кроет,  вихри  снежные  крутя.  То,  как  зверь,  она  завоет.  То  заплачет,  как  дитя» 

(А.Пушкин) va o‘tgan zamonga tegishli bo‘lgan, masalan, rus. «Он и к Коваленку ходил так же, как и к 

нам. Придёт к нему, сядит и молчит» (А.Чехов) kabi  takrorlanib turadigan ish-harakatni ifodalamaydi. 

 


Download 0,75 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   58




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish