―T a s d i q la y m a n ‖

Geologik  tuzilishi  va  relyefi.  Gondvana  va  Lavraziya  materik-larining  gorizontal 

yo‘nalishidagi  parchalanishi  natijasida  Atlantika  okeani  paydo  bo‘lgan.  Okean  bpotig‘ining  hosil 

bo‘lishida  mantiya  moddalarining  uyurma  harakati  va  bazalt  jinslarning  O‘rta  okean  tizmalarida 

yuzaga chiqishi muhim o‘rin egallagan. 

 

Geologik  tuzilishida  turli  xil  yotqiziqlar  qatnashadi.  Jumladan,  O‘rta  okean  tizmalarida 

bazaltli  va  vulkanik  jinslar,  materik  sohillarida  daryolar  oqizib  keltirgan  qum,  gil,  loyqa  jinslar 

tarqalgan. 

 

Dengiz sayozligi okeanning shimoliy qismida, Florida yarimoroli, Folk-lend orollari yonida 

katta maydonlarni egallaydi, Afrikaning g‘arbiy sohil-larida esa tor yo‘lakni hosil qiladi. Materik 

yonbag‘ri ancha tik. Okean tubi tekislik, plato, katta va keng botiq kotlovinalar,  yakka tog‘, tog‘ 

tizmalari va okean cho‘kmasidan tashkil topgan. O‘rta okean tizmasining tepa qismi-ni ko‘ndalang 

va  bo‘ylama  chuqur  daralar  –  riftlar  kesib  o‘tgan.  Okeanning  eng  chuqur  qismi  Puerto-Riko 

cho‘kmasi bo‘lib, 8742 m pastda joylashgan. 

 

Iqlimi.  Atlantika  okeani  yuza  suvlarining  harorati  Tinch  va  Hind  okeanlari  suvlariga 

nisbatan  past  (+16,5

o

C).  Bunga  Shimoliy  Muz  okeanidan  va  Antarktida  tomonidan  sovuq 

oqimlarning kirib kelishi sababchisidir. Termik ekvatorda suv  yuza-sining o‘rtacha  yillik harorati 

27-28

 o

C. Okeanning janubiy va shimoliy qismlarida 0,       -1

o

C gacha pasayadi. 

 

Okeanda  barcha  iqlim  mintaqalari  mavjud.  Uning  janubiy  o‘rtacha  kengliklarda  yil 

davomida  kuchli  shamollar  kuzatilsa,  subtropiklarda  haftalab  shtil  –  shamolsiz  kunlar  bo‘ladi. 

Ayniqsa, 40

 o

 j.k. da bo‘ronli kunlar ko‘p bo‘lib, “qirqinchi bo’kirik” nomi bilan mashhur.