С¤з боши ¤рнида

2-вазият: Компания 2017 йил 1 январда ишлаб чиқариш биносини қуришни бошлади. Бино 2017 йил 30 сентябрда қуриб битказилди. Қуйидаги харажатлар амалга оширилди:
Қурилиш майдонини тайёрлаш – 200000,0 минг €., Қурилиш материаллари – 200000, 0 минг €, шундан 12000, 0 минг € меъёрдан ортиқча харажат. Иш хақи харажати – 80000, 0 минг €, шундан 4000, 0 минг € меъёрдан ортиқча харажат. Қурилиш устама харажатлари – 30000, 0 минг €, Маъмурий харажат – 15000, 0 минг €, Вақинчалик автостоянкадан тушум – 2000, 0 минг €. Қурилиш меъёрларига амал қилинишини текшириш харажатлари – 1000, 0 минг €.
Қурилиш таннархининг 12 фоизини кровля ташкил қилади. Бино фойдали муддати 25 йил. Кровля 6 йилда алмаштирилади. Бинонинг қолдиқ қиймати йўқ. Компния тўғри чизиқли амортизация усулини қўллайди.

3-вазият. Ишлаб чиқариш ускунаси 2016 йил сентябрда 240000,0 минг АҚШ $ га сотиб олинди. Ўрнатиш харажати 9000, 0 минг АҚШ $. 2016 йил 1 октябргача амалга оширилган фойдаланишга тайёрлаш харажатлари 3000,0 минг АҚШ $га тенг. Фойдаланишга тайёрлаш жараёнида синов тариқасида ишлаб чиқарилган маҳсулот учун 1800 ш.б. материаллар сарфланди. Бу махсулот 2400, 0 минг АҚШ $ га сотилди. 2016 йил 1 ноябрда ускуна фойдаланишга топширилди. Тантанали очиш харажати 1300,0 минг АҚШ $ни ташкил қилди. Фойдаланиш муддати 10 йил. Қолдиқ қиймати йўқ. Тўғри чизиқли усулда амортизация ҳисобланади. Компания рахбарияти ҳисобига кўра дастлабки олти ой давомида ҳар ойда 5000, 0 минг АҚШ $ зарар билан ишлайди.

Масалан, қурилиш майдонидан қурилиш ишлари бошланишидан олдин автостоянка сифатида фойдаланишдан фойда олиниши мумкин. Ёрдамчи операциялар объектни раҳбарият томонидан кўзланган ҳолда фойдаланиш учун зарур бўлган жой ва ҳолатига келтириш учун зарур бўлмаганлиги сабабли, ёрдамчи операциялар билан боғлиқ даромад ва харажатлар фойда ёки зарарнинг таркибида тан олинади ва даромад ёки харажатларнинг тегишли гуруҳларига киритилади.
Хўжалик усулида қурилган активнинг таннархи худди сотиб олинган актив таннархини аниқлаш тамойилларини қўллаш орқали аниқланади. Агар тадбиркорлик субъекти активларни ўзининг асосий фаолияти доирасида сотиш учун барпо этса, активнинг таннархи сотиш учун қурилган актив билан бир хил бўлади (БҲХС 2 ). Шу сабабли, бу каби таннархларни аниқлашда хар қандай ички фойда айириб ташланади. Шунга ўхшаш, активни хўжалик усулида қуришда меъёридан ортиқ сарфланган материал, меҳнат, ёки бошқа ресурслар харажати активнинг таннархига киритилмайди. БҲХС 23 “Қарзлар бўйича харажатлар” фоизларни хўжалик усулида қурилган асосий воситалар баланс қийматининг бир қисми сифатида тан олиш мезонларини белгилаб беради.