Сузиш спорти турларига умумии характеристика

 

BRASS USULI HAQIDA MA'LUMOT 

Brass  mustaqil  sportcha  suzish  usuli  sifatida  III  Olimpiada  o'yinlarida  (1904  yil,  Sent-Luis) 

namoyon bo'ldi. IV Olimpiadada 200 m ga va XIX Olimpiada o'yinlari dastursiga 100 m masofaga shu 

usulda suzish kiritildi.  

Brass usulida suzish texnikasi rivojlanishining tarixi uch bosqichdan iborat:  

Birinchi  bosqich  (1904-1935  yillar)  -oyoq  Harakati  qo'l  harakatidan  samaraliroq  deb 

hisoblangan. Oyoq harakatining samarasini oshirish uchun imkoni boricha ularni keng yozish va tizza 

bo'g'imidan bukish tavsiya qilingan. Eshish qo'llarni bukmasdan keng yozilgan holda yonga, gorizontal 

yuzada  harakatlantirib  bajarilgan.  Umuman  oyoq  va  qo'l  harakatlari  koordinasiyasining  alohida 

bajarilishi (qo'llarning eshish Harakatidan so'ng oyoqlar birlashtirilgan) qisqa vaqtli pauza (sirpanish) 

va  eshish  paytida  nafas  olish  bilan  xarakterlangan.  30-yillar  boshlarida  brass  usulida  suzuvchilar 

klassik  uslubning  asosiy  elementlarini-namoyish  qilganlar.  Bunda  gavdaning  gorizontal  holati, 

qo'llarning  aktiv  ishlashi,  oyoqlarning  orqa  yo'nalishda  aylana  bo'ylab  eshishi  va  qo'llar  eshish 

harakatining 

boshlanishida 

nafas 

olinishi 

bilan 

xarakterlangan. 

Musobaqa 

qoidasi 

takomillashmaganligi  sababli  qo'llar  bilan  songacha  eshish,  qo'llarni  havodan  olib  o'tish  kabi 

elementlar texnikasi vujudga keldi.  

Brass usulida suzish  texnikasi  takomillashuvining ikkinchi  bosqichida (1935-1953  yillar)  yangi 

suzish usuli-«batterflyay» kelib chiqdi. Natijada oldingi brass usuli istiqbolsiz bo'lib qoldi.  

1953 yili musobaqa qoidalariga aniqlik kiritildi. Xalqaro suzish federasiyasi qarori bilan brass va 

batterflyay  mustaqil  sportcha  suzish  usuli  sifatida  ajratildi.  1953  va  1954  yillari  sovet  suzuvchisi  V. 

Minashkin 100 m masofaga brass usulida suzishda Jahon rekordini uch marta yangiladi (1. 11, 9; 1. 11, 

2;  1.  10,  5).  U  qo'l  va  oyoq  harakatlari  orasidagi  pauzani  yo'qotib,  ikki  siklda  bir  marta  nafas  olish 

bilaa harakatlarni tez sur'atda bajardi.  

---

 

34 

60-yillar  boshida  brassning  yangi  varianti  vujudga  keldi.  Sovet  suzuvchisi  G.  Prokopenko, 

amerika  sportchisi  U.  Malliken  va  CH.  Yastremski,  yapon  suzuvchisi  K-Isakilar  brassning  yangi, 

tezkor  variantini  boshlab  berdilar.  Bu  variantda  gavda  yuqori  holatda  tutilib,  nafas  olish  eshishning 

oxirida bo'lar, oyoq harakatlari qisqa amplitudada va yuqori sur'atda o'tkazilar edi.  

Rus  suzuvchisi  G.  Prozumenshchikovaning  texnikasj  ham  ishonchli,  maqsadga  muvofiq, 

samarali  bo'lgan.  Shuningdek,  N.  Papkin,  A.  Uozaytis,  M.  Koshevaya,  M.  Yurchenya,  L.  Rusanova, 

YU.  Bogdanova,  L.  Kachyushite,  S.  Varganovalar  rus  suzish  maktabining  yaxshi  an'analarini  davom 

ettirdilar. Qisqa amplitudadagi eshish harakati, qo'l va oyoq harakatlaridagi pauzaning yo'qligi, eshish 

oxirida  tez  nafas  olinishi,  katta  kuch  va  yuqori  sur'at-zamonaviy  brass  texnikasiga  xos  xislatlar  ana 

shular bilan xarakterlanadi.