Suyuqlikning harakati naporli va naporsiz bo`lganda, O’tkazgich quvurning gidravlik hisobi. Reja

Re_kv=22.3Cd/ bo`yicha kvadrat qarshiliklar oblasti boshlanishi uchun Re<sub>kv</sub> qiymatidan foydalaniladi, hamda ning ko’rsatilgan qiymatlarida qiymatlari topiladi (15.3-jadval). Bunda “normal” quvurlar uchun mm qabul qilingan.
Turbulent rejimli harakatning kvadrat oblastidagi C<sub>kv</sub> Shezi koyfsentining o’tish oblastidagi C Shezi koyfsentiga nisbati bilan belgilangan , F.A Shevelev tajnribalariga muvofiq har qaysi quvurlar turi uchun faqat o’rtacha qezlikka (agar suyuqlikning kinimatik qovushqoqligi =const deb qabul qilinsa) bog’liq bo`ladi.

15.3-jadval

Quvurlar turi	tezlik (m/s), d quvur diametiri (mm)
	50	100	200	300	400	500	600	1000	1400
Yangi po’lat	2,8	3,2	3,5	3,7	3,8	3,9	4,00	4,2	4,4
Yangi cho’yan	2,5	2,8	3,1	3,3	3,4	3,5	3,6	3,8	4,0
“Normal”(oldin foydalanilgan)	0,8	0,9	1,0	1,1	1,1	1,2	1,2	1,3	1,3

Bundan
C/C_kv=
bo’ladi va

ifodaga ega bo’lamiz. Koeffisent .
θ₁ va θ₂ koeffsentlar qiymatlarini yangi po’lat va cho`yan quvurlar uchun, shuningdek, „normal” quvurlar uchun
va bo’lsa,
unda

bo’ladi. Bunda K_kv- kvadrat qarshiliklar oblastidagi sarf xarakteristikasi; K-ixtiyoriy, shu jumladan o’tish oblastidagi sarf xarakteristikasi.
Bunda suyuqlik sarfi ushbu
(15.10)
formuladan aniqlanadi.
(15.7 ) dan (15.10) ni hisobga olib,
(15.11 )
formulaga ega bo’lamiz.
Nihoyatda uzun o’tkazgich quvurlar hisobida (15.11) formula ko’pincha quydagi ko’rinishda ishlatiladi
H=θ₂Q²L۰1000/K , (15.12 )
bu yerda L- o’tkazgich quvurning uzunligi, km. Bu hisoblarda Q va K_kv lar uchun bir xil o’lchov birliklaridan foydalaniladi.
Kvadrad qarshiliklar oblastida θ₁=θ₂=1. O’tish oblasti qarshiliklarida θ₁<1 va θ₂ >1
(15.10) ga muvofiq o’tish oblasti qarshiliklarida suyuqlik harakatining K_kv va I o’zgarmaslarida Q sarf kvadratik qarshiliklar oblastidagiga nisbatan kichik bo’ladi.
Kvadrat oblastda napor yo’qolishining o’tkazgich quvuri diametriga bog’liqligini qarab chiqamiz. Sarf xarakteritikasi

bo’lsa, unda C_kv= deb qabul qilib, (15.11) dan ₂=1da H=ƒ(d^-(5+2y)) ni hosil qilamiz. y= =0,167 (C= Mannimga formulasi ) bo’lganda, napor yo’qolishi ga teskari proporsional.
Buni o’tkazgich quvurlarni loyihalashtirishda e`tiborga olish zarur. Qolgan o’zgarmas kattaliklaridagi kvadrat oblastda diametrning 1,5 marta kichrayishi napor yo’qolishining taxminan 8,7 marta ko’payishiga, quvur diametrining 2 marta ko’payishi esa napor yo’qolishining taxminan 40 marta ko`payishiga olib keladi.


Nazorat savollari
1.Oddiy quvurlar deganda nimani tushunasiz?
2.Uzun quvurlarni tushuntirib bering?
3. Qisqa quvurlarni tushuntirib bering?
4.Oddiy quvurlar hisobidagi masalalarni keltiring.
5.Sarf xarakteristika nima?
6. quvurlarning A_o solishtirma qarshiligi nima?
7.Kvadrat qarshiliklar oblastidagi sarf xarakteristikasi qanday aniqlanadi?
8. Kvadrat oblastda napor yo’qolishi formulasini yozib kо‘rsating.
9. O’tish oblastidagi quvurlar uchun napor yo’qolishi formulasini yozib kо‘rsating.
10.Qisqa quvurlarda qanday napor yо‘qolishlari bо‘ladi?