Suv resurslaridan foydalanganlik uchun solig‘ining joriy etilishi iqtisodiy mohiyati va va ahamiyati

Soliqni hisobga olish tartibi
Yuridik shaxslarning byudjet bilan suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq bo‘yicha hisob-kitoblarining buxgalteriya hisobi byudjetga to‘lovlar bo‘yicha (turlari bo‘yicha) qarzlarni hisobga olish hisobvarag‘ida yuritiladi.
Hisoblab yozilgan soliq summasi quyidagicha aks ettiriladi:
-davr xarajatlarini hisobga olish hisobvarag‘i debeti;
-byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlarni hisobga olish hisobvarag‘i krediti.
Byudjetga o‘tkazilgan soliq summalari quyidagicha aks ettiriladi:
-byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlarni hisobga olish hisobvarag‘i debeti;
-pul mablag‘larini hisobga olish hisobvarag‘i krediti.
Mavzuga doir masalalar
1-masala. Sanoat korxonasi 2013 yilda jami 60000 kub. metr suv resurslaridan foydalangan bo‘lib, shundan 35 foizi yer osti manbalaridan, qolgan qismi esa yer usti manbalaridan olingan. Korxona to‘lashi lozim bo‘lgan suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq summasini hisoblang.
Yechilishi:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 25 dekabrdagi PQ-1887-sonli Qaroriga ko‘ra sanoat korxonalari uchun suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari 2013 yilga yer usti manbalaridan olingan suv uchun bir kub metrga 43,0 so‘m, yer osti manabalaridan foydalanilgan suv uchun bir kub metrga 54,6 so‘m belgilangan.
Korxona 21000 kub metr (60000 x 35%) yer osti suvlaridan; 39000 kub metr (60000 - 21000) yer usti suvlaridan foydalangan.
2. 21000 x 54,6 so‘m = 1 146 600 so‘m
39000 x 43,0 so‘m = 1 677 000 so‘m.
1 146 600 + 1 677 000 = 2 823 600 so‘m jami yillik soliq summasi.
2-masala. Elektrostansiya tomonidan 2013 yilda 450 000 kb.metr yer usti suv resurslaridan, 50 000 kub.metr yer osti suv resurslaridan foydalangan. Korxona to‘lashi lozim bo‘lgan suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq summasini hisoblang.
Yechilishi:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 25 dekabrdagi PQ-1887-sonli Qaroriga ko‘ra elektrostansiyalar uchun suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari 2013 yilga yer usti manbalaridan olingan suv uchun bir kub metrga 12,4 so‘m, yer osti manabalaridan foydalanilgan suv uchun bir kub metrga 18,5 so‘m belgilangan.
2. 450 000 x 12,4 so‘m = 5 580 000 so‘m yer usti
50 000 x 18,5 so‘m = 925 000 so‘m. yer osti
5 580 000 + 925 000 = 6 505 000 so‘m jami yillik soliq summasi.