|
1
Ballistika -
artilleriya snaryadlarining uchishini o'rganadigan
fan.
2 Gidrologiya
- yer sharining suv bilan qoplangan (okean-
lar, dengizlar, ko'llar va daryolar) qismining fizik xususiyatlarini
o'rganadigan fan.
101
ganingiz uchun rahmat, kapitan. Bu chinakam fan
xazinasi va men undan foydalanaman.
- Bu uy faqat kutubxona bo'libgina qolmay, bal
ki chekadigan joy ham.
- Chekadigan joy?!- qichqirib yubordim m en.-
«Nautilus»da chekishadimi?
- Albatta.
- Unday bo'lsa, kapitan, siz Gavana bilan aloqa
bog'lab turar ekansiz-da?
- Mutlaqo, - javob berdi kapitan Nemo. - Mana
bu sigarani chekib ko'ring, professor, u Gavananiki
emas, ammo kashanda bo'lsangiz sizga ma’qul tu-
shadi.
Men ko'rinishdan eng yaxshi Gavana sigarala-
riga o'xshagan, ammo rangi ochroq, oltinrang
yaproqlardan o'ralgan sigarani olib, bronza sham-
dondagi shamdan tutatdim . Ikki kun tamakidan
mahrum bo'lgan ashaddiy kashandaday ochko'zlik
bilan tutundan tortdim.
■
- Juda zo'r sigara, ammo... demak, bu tamaki
emas ekan-da?
- Yo'q, - deb javob berdi kapitan. - Bu, tarkibi-
da nikotin ko'p bo'lgan turli xil dengiz o'tlari. Endi
Gavana sigaralariga qalaysiz?
- Shu daqiqadan boshlab men ulardan irgana-
man.
- Unday bo'lsa, sigaraning qayerdan kelib chiq-
qanini surishtirmay, istaganingizcha chekavering.
Bular uchun hech qanaqa tamaki monopoliyasi so-
liq olgani yo'q. Ammo bu bilan sigaralar bemazaroq
bo'lib qolmadi, shunday emasmi?
- Juda to'g'ri.
Shu payt kapitan Nemo biz boyagina kutubxona-
ga kirgan joyning ro'parasidagi eshikni katta ochdi
va biz ulkan, yaxshi yoritilgan salonga kirdik.
102
Bu burchaklari kesik, uzunligi o‘n, eni olti va
balandligi besh metr keladigan katta zal edi. Shift
sathi bilan bir tekisda bo'lgan chiroyli jimjimador
naqshli lampalar bu muzeydagi mo'jizalarga yorqin,
ammo ko'zni qamashtirmaydigan yog‘du sochardi.
Ha, bu chinakam muzey edi! Epchil va saxiy qo'llar
bu yerga tabiat va san’at xazinasini rassom xonasi-
dagiday tartibsiz holdagi go‘zalligi bilan yiqqan edi.
Buyuk rassomlarning bir xil ramkalardagi o'ttizga
yaqin asarlari odmi gulli mato tortilgan devorlarni
bezab turardi. Rasmlar oralig'ida qalqon va qurollar
hamda barcha ritsarlik yarog-aslahalarini taqib ol-
gan haykalchalar turardi.
Men ilgari Yevropa vistavkalarida hamda shax-
siy rasmlar galereyasida tomosha qilib yurgani-
mizda juda bebaho asarlami ko'rdim. Qadimgi
san’atkorlar mahorati bu yerda Rafaelning «Ma’-
budasi», Leonardo da Vinchining «Qiz bola»si,
Korredjioning «Gung»i, Titsianning «Ayol»i, Ve-
ronezening
«Sehrgarlar
sajdasi»,
Muriloning
«Maqtov»i,
Golbeynning «Portret»i, Velaskez-
ning «Monax»i, Riberning «Jafokash»i, Tenersning
«Yarmarka»si, Rubensning Flamandiyaning ikki
peyzaji, Jerar-Dou, Metsu, Pol Potterlar uslubidagi
uchta kichik-kichik asar, Jeriko va Pryudonning ikki
kartinasi, Bakyuyzen va Vernening bir necha dengiz
manzaralari orqali namoyish qilingan edi. Hozir-
gi zamon rassomchilik san’ati namunalari orasida
men Delakrua, Engr, Dekan, Truayn, Meyssone, Do-
bini va boshqalar yaratgan asarlarni uchratdim.
Antik haykaltaroshlarining marmar va bron-
zadan ishlagan haykallarining bir necha maftunkor
nusxalari bu ajoyib muzeyning burchaklaridagi ba
land tagliklarda turardi.
Kapitan Nemoning oldindan aytib qo'ygan
103
so'zlari to ‘g‘ri chiqa boshladi: «Nautilus»ni ко 'rib
chiqish uchun qo'yilgan dastlabki qadamlardayoq
men hayratga tushdim.
- Mulozamat ko'rsatmay, yig'ishtirilmagan, tar-
tibsiz xonaga sizni boshlab kelganim uchun meni
kechirarsiz, degan umiddaman, professor, - dedi bu
g'alati odam.
- K apitan,- deya javob berdim m en ,- ochigini
aytsam, siz haqiqiy artist ekansiz!
- 0 ‘-o‘, yo'q, havaskorman, xolos, - e’tiroz
bildirdi u. - Inson tafakkuri yaratgan bu ajo
yib asarlarni yig'ish menga quvonch baxsh etardi.
Men hormay-tolmay izladim, xarid qilishga o ‘ch
edim. Shuning uchun bu bir qancha juda qimmat-
baho narsalam i qo'lga kiritdim. Bu - men uchun
o'lgan yerdan so'nggi xotiralardir. Nazarimda,
hatto hozirgi zamon rassomlaringiz ham qadimiy
san’atkorlardir. Buyuk iste’dod egalarining hozirgi-
si, qadimgisi bo'lmaydi.
- Mana bu musiqachilar-chi? - so'radim men
Veber, Rossini, Motsart, Betxoven, Gaydn, Meyer-
ber, Vagner, Ober, Guno va boshqalarning ikki
eshik oralig'idagi joyni egallab turgan katta pianino-
organning ustida sochilib yotgan partituralariga
ishora qilib.
- Bu musiqachilar men uchun Orfey1 zamon-
doshlaridir. O'lganlar xotirasida vaqt tafovuti qol-
maydi, professor, men esa o'sha sizning tuproq
ostida yotgan yor-birodarlaringiz singari o'lgan
odamman...
Kapitan Nemo jim qolib, chuqur o'yga toldi. Men
unga katta qiziqish bilan indamay qarab turib, yuz
Do'stlaringiz bilan baham: | 
