|
i s t e ’d o d
va aqlingizga qoyil qolib, qalblarimiz sizniki bilan
hamohang tepganda ham, biz ajoyib hamda ezgu
narsalami ko'rganda beixtiyor tug'iladigan mehr
tushib qolishidan o'zimizni tiydik. Sizgagina daxl-
dor barcha narsalarga begonaligimiz bizning, hatto
mening ham bu yerda turishimizga monelik qila-
di. Bu, ayniqsa, Ned Lend uchun g'oyat mashaq-
qat. Har bir odam, u odam bo'lgani uchun ham u
haqda oylashga sazovordir. Ozodlikni sevadigan va
qullikdan hazar qiladigan odam o‘ch olishga qan-
day rejalar tuzishi mumkinligini o'zingizdan hech
so‘rab ko'rdingizmi? Ayniqsa, bizning kanadalikka
o'xshagan odamdan? U nimalarni o'ylab chiqarishi-
ni, nimalarga jazm qilishi mumkinligini o'zingizdan
so'rab ko'rdingizmi?..
Kapitan Nemo o'rnidan turdi.
-
Ned Lend nimalarni o'ylab chiqarishi va nima
larga jazm qilishini deysizmi? Bularning barisi bilan
jmening necha pullik ishim bor? Men uni qidirganim
yo‘q edi! Bu yerda uni o'zimning shaxsiy halovatim
uchun ham tutib turganim yo‘q. Sizga kelganda, ja
nob Aronaks, siz hamma narsani, hatto indamas-
likning ham sababini tushunadigan odamlar toifa-
sidansiz. Sizga aytadigan boshqa gapim yo‘q. Men
bilan bu mavzuda gaplashib ko'rishga urinishingiz
birinchi va oxirgisi bo'lsin, chunki ikkinchi marta
hatto gaplaringizni ham eshitib o'tirmayman.
Men chiqib ketdim. Shu kundan boshlab muo-
malalarimiz
zo‘rma-zo‘raki
bo'ldi.
Oramizda
bo'lgan gapni har ikki o'rtog imga aytdim.
511
-
Endi biz, - dedi Ned Lend, - bu odamdan
marhamat kutib bo'lmasligini bilamiz. «Nautilus»
Long-Aylendga yaqinlashyapti. Biz ob-havo qanday
bo'lishidan qat’iy nazar, qochishimiz kerak!
Ammo osmon borgan sari qovogini solar edi.
Dovul xabarchisi paydo bo'ldi. Havoni sutday op-
poq tuman o‘rab oldi. Ufqni qora bulutlar qopladi.
Bulutlar dengiz ustidan pastlashib, g‘oyat tez o‘ta
boshladi. Dengiz quturardi. Bo‘ron xayrixohlari
bo'lgan bo'ron qushlaridan bo'lak qushlar goyib
bo'ldi. Barometr mili tushib ketdi.
12-mayda «Nautilus» Nyu-Yorkdan bir necha
milya berida, Long-Aylendning yonida suzayot-
ganida qattiq momaqaldiroq boshlandi. Men sti-
xiyaning bu kurashini tasvirlab berishim mumkin,
chunki dengiz qa’riga kirib yashirinish o'rniga kapi
tan Nemo nimagadir uning sathida qolaverdi.
Shamol janubi sharqdan sekundiga o‘n metr tez-
likda esar edi; kunduzi soat uchda uning tezligi se
kundiga yigirma besh metrga yetdi. Bu - chinakam
dovul edi.
Kapitan Nemo palubaga chiqib oldi. Toshqin
to'lqinlar olib ketmasin deb, u o‘zini panjaraga
bog*lab qoydi. Men ham bo'rondan, ham boshi-
ni baland ko'tarib bo'ronni qarshilagan bu ajoyib
odam bilan barobar zavqlanib, o'zimni uning yoni-
ga bog'ladim.
Laxtak bulut dengizda ko'tarilgan to'lqinga tegib
o'tdi. Odatda katta po'rtana oraligida bo‘lib tura
digan kichik tolqinlarni ko'rmadim. Qurum singari
qop-qora po'rtana va to'lqinlar qirralaridan bo'lak
hech narsa ko'rinmas, bular ham shu qadar zichla-
shib ketgan ediki, hatto parchalanmas edi. Ularning
balandligi borgan sari oshayotgan edi.
«Nautilus» goh yonboshlab qolar, goh tum-
512
shug‘i yuqoriga ko'tarilib va quyrugi suvga sho‘n-
g‘igancha machta singari shiddat bilan chayqalar
edi. Kechqurun soat beshda sharillab yomgir quy-
gan bo‘lsa-da, biroq u na shamolni tinchlantira oldi
va na dengizni. Dovul sekundiga qirq besh metr,
ya’ni soatiga qirq lyodan ortiq tezlikda bo'layotgan
edi. Bunday dovullar uylarni aganatadi, cherepitsa
tomlarni uchirib ketadi, temir panjaralarni buzadi
va kema palubalaridagi katta to'plarni koptokday
dumalatadi. Biroq «Nautilus» bu jahannam ichi-
da bir mashhur injenerning: «Dengiz bilan kura-
sha olmaydigan kema yo‘q, albatta u yaxshi quril-
gan bo'lsa», degan so'zlarini to'la tasdiqladi. Bu -
to'lqinlar yemirishi mumkin bo'lgan harakatsiz
qoya emas, bu - insonga bo'ysunadigan harakat-
dagi po'Iat urchuq edi; arqonsiz va machtasiz kema
quturgan stixiyaga qarshi tap tortmay kurashar edi.
Men zanjimi uzgan kabi po'rtanalarni diqqat bi
lan kuzatib turar edim. Ular yuz ellikdan bir yuz
yetmish besh metrgacha uzunlikda o‘n besh metr
balandlikka ko'tarilar va shamol tezligining yar-
michalik tezlik bilan otilar edi. Ularning hajmi
va quwati dengiz chuqurligiga qarab oshar edi.
Men to'Iqinlarning o'ziga havo yig'ib, uni dengiz
qa’riga olib borib, shu yo‘l bilan u yerni kislorod
bilan ta’minlashdagi rolini o'shanda tushundim.
Olimlarning hisoblariga ko'ra, ular tushgan suv
sathida eng kuchli bosim har bir kvadrat futga uch
ming kilogrammdan to‘g‘ri keladi. Gebrid orollari-
da xuddi shunaqa to'lqinlar vazni o'ttiz uch ming
kilogrammli qoyani o'rnidan jildirgan. Xuddi shu
to'lqinlarning o£zi 1864-yilning 23-dekabrida bo'lib
o'tgan bo'ron vaqtida Yaponiyadagi Iyeddo1 shah-
rining bir qismini vayron etgach, soatiga yetti yuz
1
Do'stlaringiz bilan baham: | 
