Сурхондарё вилояти Фавқулодда вазиятлар бошқармаси

Дастлаб...

• 
  нафаси тўхтаб, кома ҳолатида ётган инсонга;
  

Сўнгра...
- танасидан кучли қон оқаётган шок ҳолатидаги жабрланганга биринчи ёрдам кўрсатинг.
Шундан сўнг, суяги синган ва енгил жароҳатланган жабрланганларга биринчи ёрдамни кўрсатиш лозим. Биринчи ёрдам кўрсатилганидан кейин жабрланганларни қуёшдан ва шамолдан четроққа жойлаштириш лозим. Сўнгра жароҳатланганларни тоифасига қараб, маълум тартибда кўчирилади:
1-навбатда бош суяги жароҳатланган, оёқ ва қўлларининг учи ампутацияланган (жароҳатлик йўли билан кесилган) шок ҳолатидаги, кўкрак қафаси жароҳатланган, кучли қон кетиш, куйиш ва очиқ синган жароҳати бор жабрланганларни;

2. 
   навбатда тос(бел), елка, тизза суяги ёпиқ синган ва маълум миқдорда қон оқаётган жароҳатланганларни;
   
3. 
   навбатда қон томирларидан секин қон оқаётган ёки енгил жароҳати бор жароҳатланганлар кўчирилади.
   

Жароҳатланганларнинг ҳар бир гуруҳи кўчирилаётганида уларга биттадан кузатувчи бириктирилиши лозим.
Жабрланган билан муносабатда бўлиш усуллари:
Жабрланганга биринчи ёрдам кўрсатишда, дастлаб жабрланганнинг киймини тўғри ечиш лозим. Бу айниқса, кучли қон кетишларида, хушдан кетиш, иссиқлик ва кимёвий куйишларда алоҳида аҳамиятга эга. Жабрланганни ҳар тарафга ўгириш, синган ва лат еган жойлардан ушлаган ҳолда ташиш-жабрланганнинг жароҳатидаги оғриқларни кучайтириб, хаттоки шок ҳолатини ҳам юзага келтириши мумкин.
Воқеа содир бўлган жойда махсус ташувчи носилкалар бўлмаган ҳолатларда жабрланганни эҳтиёткорлик билан танасининг орқа томонидан кўтариш лозим. Буни амалга ошириш учун 2 ёки 3 кишининг ёрдами талаб этилади. Агар жабрланган ҳушида бўлса, у ҳолда ёрдам кўрсатаётган инсоннинг бўйнидан жароҳатланган инсон қучоқлаб олиши керак.
Иссиқлик ва кимёвий таъсирдан куйганда, жароҳатланганнинг зарар кўрган танасидаги кийимларни зудлик билан ечиш лозим. Тананинг юқори қисми жароҳатланганида, дастлаб соғлом кийим ечилади, сўнгра жароҳатланган қўлдан кўйлак енгини секинлик билан тортиб ечилади. Агар жабрланганнинг киймини ечиш мураккаб бўлса, у ҳолда кийим сўтилади.
Жабрланганнинг танасидан қон кетаётганида кийим қон оқаётган жойдан юқорироқдан кесилади. Куйишда жароҳатланганнинг кийими танасига ёпишиб қолган жой атрофидан кесиб олинади.
Эслаб қолинг! Куйган жойдан кийимни кўчириш мумкин эмас. Стерил боғлам куйган жой устидан қўйилади.
Жабрланган билан тўғри муомалада бўлиб,
биринчи ёрдамнинг асосини ташкил этади.