Suragan edingiz

Саййид Раҳматуллоҳ ТЕРМИЗИЙ
8. Ота-онасини яхши кўриш: уларга биринчи 
бўлиб салом бериш, қўллари ва бошларидан 
ўпиш, уйнинг тўрига ўтқазиш, ҳурмат бажо кел ти-
риш, ота-онасидан олдин таомга қўл узатмаслик, 
кундуз куни ортларидан юриш. Агар тунда ота-
онаси билан кетаётган ва кўча нотекис бўлса, 
олдинга ўтиб, ота-онасига йўл бошлаши жоиз.
9. Ота-онаси олдида ҳурмат билан ўтиради, 
уларга оёқ узатиб ўтирмайди, олдиларида ово зи 
борича қаҳқаҳа отиб кулмайди, ота-онаси ҳу-
зурида ёнбошлаб ётмайди, авратини очмай ди, 
номаъқул ишларни қилмайди.
10. Ота-онасига қилган хизматларини, бер ган 
совға-саломларини миннат қилмаслик. Саба-
би миннат билан қилинган барча эзгу амаллар 
савоби ювилиб кетади. Миннат энг хунук иш 
саналади. Айниқса, ота-онасига миннат қилиш 
номақбул амаллардандир. Аслида фарзанд ота-
онаси учун борини бериши, ўзини улар олди да 
камтар тутиши, уларнинг ҳақларини тўкис адо 
этолмаётганини унутмаслиги керак.
11. Она ҳақини отаникидан юқори қўйиш. 
Шундан келиб чиқиб, онасига кўпроқ яхшилик 
қилади, унга мулойим муносабатда бўлади. Са-
баби Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят 
қилинишича, бир киши Набий (соллаллоҳу алай-
ҳи ва саллам) ҳузурларига келиб: “Эй, Аллоҳ-
нинг Расули! Одамлар ичида менинг чиройли 
муомала қилишимга ким энг ҳақли?” деб сўради. 
У зот: “Онанг”, деб жавоб бердилар. Ҳалиги 
одам: “Кейин ким?” деди. У зот яна: “Онанг”, деб 
жавоб қайтардилар. Учинчи бор: “Кейин кимга 
чирой ли муомала қилай?” деб сўраганида ҳам: 

---

Ота-онага оқ бўлишдан сақланайлик

 
59
“Онанг га”, деган жавобни олди. Тўртинчи са фар: 
“Отанг га”, дедилар Пайғамбаримиз (соллал ло-
ҳу алай ҳи ва саллам) 
(Имом Бухорий ва Имом 
Мус лим риво яти).
Ибн Баттол бу ҳадис шарҳида: “Она қийна-
либ фарзандини тўққиз ой қорнида кўтариб 
юради. Кейин минг машаққат билан уни дунёга 
келтиради. Шундан кейин кўкрагини тутиб, 
икки йил давомида тунлари бедор бўлиб бола-
си ни эмизади. Бу борада онага ҳеч ким шерик 
бўлолмайди. Ота фақат фарзанд тарбиясида она га 
ёрдамлашади”, деган 
(“Фатҳул борий”).
12. Ота-она бирон юмуш билан банд бўлгани-
да, уларга ёрдамлашиш. Ота-она бир иш қилиб 
турганида фарзанд индамай қараб туриши тўғ-
ри эмас.
13. Ота-онани безовта қилмаслик. Айниқ-
са, улар дам олаётган вақтда эътиборлироқ бў-
лиш, шовқин-сурон солмаслик, овозини кўтар-
маслик, ота-онани хавортирга соладиган, ғамга 
ботирадиган хабарларни айтмаслик ва ҳоказо.
14. Ота-она олдида жанжаллашмаслик, тўпо-
лон қилмаслик. Бу ака-ука ва аҳли оилалари би-
лан бўладиган муаммоларни уларнинг кўзи дан 
йироқ жойларда ҳал қилиш билан бўлади.
15. Киши бирон иш билан машғул бўлса-бўл-
маса ҳар қандай ҳолатда ота-онаси чақириғига 
лаббай, деб жавоб беради. Баъзи одамлар бирон 
иш билан банд бўлганида ота-онаси чақи риб 
қолса, ўзини эшитмаганга олади. Агар бўш 
вақтида чақирса, ўшанда жавоб беради. Бу жуда 
ҳам нотўғри иш.

---

60