Sultonova madinaning “Etnonim va etnooykonimlarning o’rganilishi hamda ularning tarixiy-lisoniy asoslari” mavzusidagi

II. Atoqli otlardan yasalgan etnooykonimlar. 
Ayonki¸ antroponimlarga 
kishilar ismi, familiyasi, otasining ismi va taxallusi, laqablari kiradi. Kishi ismlari 

---

va familiyalari, laqab va taxalluslari orqali ma’lum bir guruh va qavm atalish 
hollari mavjud. Ulardan yasalgan turar joy nomlari 
antropooykonimlar
deb 
yuritiladi. Bunday xususiyatli 
antropooykonimlar 
«Devonu lug`otit turk» asarida 
ma’lum miqdorda mavjud. 
Antropooykonimlar juda uzoq tarixiy davr mahsuli bo’lib, ularning vujudga 
kelishi ham ancha qadimiy sanaladi. Bu turdagi toponimlar jamiyatda sinflarning 
paydo bo’lishi, quldorlik tuzumining yuzaga kelishi bilan yaratila boshlangan. 
Xususiy mulkchilikka asoslangan feodalizm jamiyatining shakllanishi natijasida 
bunday nomlar yanada ko’paydi. Yerning har bir parchasi kimningdir xususiy 
mulki bo’lgan bir paytda, tabiiyki, uning egasining nomi asosiy farqlovchi belgiga 
aylangan. Natijada, joylar katta er egalari feodallar, urug` va qavm boshliqlari, 
mahalliy hukmronlar nomi bilan ataladigan bo’ladi. Ularning eng muhim tiplari 
quyidagilardan iborat:
1) kishilarning nomi bilan atalgan oykonimlar ― antropooykonimlar.
 
Bunda 
kishi nomi biror-bir grammatik shaklni qabul qilmaydi va ularsiz ham joy nomiga 
aylangan. Ba’zi oykonimlar tarkibida 
boy, bek, xon, xo’ja, eshon
so’zlari mavjud 
kishi nomlaridan ham hosil qilinadi: Hotamxo’ja, Isoxoni, Xo’ja Ismoil va 
boshqalar.
Kishi nomi va amal, mansab, yoki unvon nomi bilan ifodalangan oykonimlar 
«Devonu lug`otit turk» asarida oz miqdorda uchraydi. Mansab nomlari o’tmishda 
amal egasining nomiga qo’shilib aytilgan. Sultong`ozi shunday atamadir. Mazkur 
atama tarkibidagi g`ozi–qozi – o’tmishda shariat qonuni bo’yicha ish ko’rgan 
amaldordir. 
6. Kishi nomi bilan toponimik indikatorlarning birikuvi asosida yasalgan 
oykonimlar ham «Devonu lug`otit turk» asarida oz miqdorda uchraydi. Bunda 
shaxs otlariga 
tepa, ovul, quduq, qo’ton, ravot, kent, qishloq, qo’rg`on, cho’p, jar
kabi so’zlarni qo’shish orqali antropooykonimlar hosil qilinadi: Imomtepa, 
Ernazarqo’rg`on kabi.