Sultonova madinaning “Etnonim va etnooykonimlarning o’rganilishi hamda ularning tarixiy-lisoniy asoslari” mavzusidagi

.
20
Samarqand toponimiyasi haqida maxsus ish yozgan T.Rahmatov o’z 
nomzodlik dissertastiyasida 200 etnotoponim haqida ma’lumot bergan
.
U turkiy toponimiya jug`rofiy atamalar va etnonimlar asosida hosil bo’lgan 
nomlarga serobligi bilan slavyan tillari toponimiyasidan farqlanadi, degan xulosaga 
kelgan. Shundan so’ng fikrini davom ettirib, etnonimlar O’rta Zarafshon vohasi 
uchun xarakterli lisoniy hodisa ekanligini qayd etadi va shunday yozadi: 
«Etnonimlar avval umumlashgan ma’noni anglatib, keyinchalik uning ma’nosida 
farqlanish hosil bo’lib, u qabila, urug` vakillari yashovchi joy ma’nosini kasb 
19
Найимов С. Ойконимы Бухарской области: Авто-реф. дис... канд. филол. наук. -Ташкент, 1984. -19 с.
20
Эназаров Т.Ж. Шаҳрисабз ҳудуди жой номларининг тарихий-қиёсий таҳлили: Филол. фан. номз... дис. 
автореф. –Тошкент, 1993.-24 б.

---

etgan. Jug`rofiy atamalar quyidagi holatlarda joy-ning atoqli oti sifatida 
qo’llaniladi: birinchidan, ma’lum hududdagi ob’ekt (o’rmon, buloq, quduq, 
tepalik) yakkayu yagona bo’lsa, ikkinchidan, joyning nomi o’zlashgan, substrat 
xarakterda (Mitan, Langar, G`o’bdin, Arna) bo’lsa, uchinchidan, geografik 
ob’ektning turdosh oti yaqin o’rtadagi boshqa ob’ektga atoqli ot bo’lib o’tganda 
yuz beradi».
Professor B.O’rinboev o’zining «Jizzax viloyati toponimlari», «Samarqand 
viloyati toponimlarining izohi» kabi bir qator ilmiy ishlari va maqolalarida 
toponimlar, jumladan, etnotoponimlar haqida anchagina qimmatli fikrlar aytgan. U 
o’zining «Jizzax viloyati toponimlari» nomli lug`atida 135 ta etnooykonimlarning 
ma’nosini tushuntirib bergan bo’lsa, «Samarqand viloyati toponimlarining izohi» 
kitobida 412 ta etnooykonimlarning ta’birini bergan.
O’zbek etnoantroponimlari to’g`risida monografik tadqiqotlar ham yuzaga 
kela boshladi. 1997 yilda A.Otajonova “Xorazm etnotoponimlari va ularning 
lug`aviy asoslari” mavzuida nomzodlik dissertastiyasini himoya qildi va shu 
mavzuga daxldor bir qator ilmiy maqolalar va monografiya e’lon qildi. 
A.Otajonova Xorazm vohasi hududidagi etnotoponimlarning boy materialini 
to’plagan, ularning atalish motiviga ko’ra tiplarini, fonetik xususiyatlarini, tarixiy-
etimologik tarkibini atroflicha tahlil qilgan.
21