Sultonmurod Olim, Sunnat Ahmedov, Rahmon Qo‘chqorov

«Sariq qumlar orasidan qon rangli quyosh — koiarilar»,
deyiladi. Boshqa bir misrada esa 
«Botayotgan quyosh kabi rangida
qon y o ‘q», —
degan o‘xshatish ishlatiladi.
Agar tabiatga — yozda quyoshning chiqishi va botishiga razm 
solsak, aslida, buning aksiga guvoh bo‘lamiz. Quyosh ko‘tarilayot- 
ganda anchagina rangsiz, botayotganida esa qip-qizil rangga bo‘yala- 
di. (Bundan keyin mutolaa qiladiganimiz «Monolog» she’rida shoir, 
darhaqiqat, « 
Ufqdan botar quyoshni Shart kesilgan boshga о ‘xshat-
dim», —
deydi!)
Endi savol tug‘iladi: nima, Usmon Nosir «Nil va Rim»da 
mantiqsizlikka, noaniqlikka yo‘l qo‘yganmi?
Mutlaqo!
Hamma gap shundaki, shoir o‘zi la’natlayotgan davrda hayot, 
tiriklik m antig‘i, insoniy turmush tarzining oyog‘i osmondan 
keltirilganini mana shu «g‘alati o‘xshatish»lar orqali ham bo‘rttirib 
ifodalaydi.
F ir’avnlarning qabri bo‘lmish Misr ehromlari, bu mamla- 
katdagi ulkan tosh haykallari, mana necha asrlarki, «na odamdan, 
na zamondan qo‘rqadi». Ular shu qadar mustahkam, shu qadar 
cliidamli.
Chirog‘imga parvonadek urinar yillar — 
To'rt atrofim to‘lib ketar kuygan qanotga...

---

Holbuki, shoir nazarida, bulaming ban 
«G'azabini yutib о ‘Igan
qullar dasti»
dir. Xo‘rlik, nochorlik, alamli hayot og‘riqlariga qarslii 
malikam tugilgan inson mushti ular!
Usmon Nosiming sevimli ustozi, safdoshi Cho‘lpon insonga 
murojaat etib: «Bo‘yin egma, kishan kiyma, ki, sen ham hur 
tug‘ulg‘onsen!» — degan edi.
Darhaqiqat, inson bolasi yaralibdiki, qullikka, erksizlikka, 
mutelikka qarslii kurashib keladi. Tabiatan erk farzandi bo‘lgan 
shoir uchun o‘zidan minglab yillar ilgari o‘tgan insonlar qismati 
ham begona emas. U erksizlikning har bir qurbonini o‘z tug‘ish- 
ganiday ko‘radi, zolimlardan ularning xunini so‘raydi.
Asarda naqarotdek ikki bor qaytarilgan, «Mana menman, u 
isyonning o‘lmas avlodi...» — deya boshlanuvclii fidoyi hayqiriq, 
go‘yo Usmon Nosiming o‘zini kutayotgan og‘ir erksizlik, surgun 
zulmatlariga oldindan ko‘tarilgan isyondek yangraydi!