Sug’orish texnikasi sug’orishni o’tkazish texnologiyasi va bunda qo’llaniladigan texnik vositalarni o’z ichiga oladi

3- rasm. Yo’laklab bostirib sug’orish:
a - suvni yo’lakka yon tomondan taqsimlanishi; b – suvni yo’lakning bosh qismiga o’tkazish; g – tuproqning namiqish konturi; 1 – sug’orish tarmog’i (o’qariq); 2 – muvaqqat ariq; 3 – pushta (marza)lar; 4 – suv to’sqichlar. (O’lchovlar m hisobida).

3) Chek olib bostirib sug’orish maxsus qurilgan cheklarni suv bilan bostirish orqali amalga oshiriladi. Sholini sug’orishda va sho’r yuvishda qo’llaniladi. Sug’orish cheki pushta (marza)lar bilan o’rab olingan sholichilik kartasining eng kichik bo’g’ini bo’lib, unga berilgan suv singishi orqali tuproq nam-ligiga aylanadi. Chek olib bostirib sug’orish nishobligi kichik (<0,002) va qat’iy nishobsiz, suv o’tkazuvchanligi kuchsiz, tabiiy zovurlashtirilganligi yuqori yoki kollektor-zovur tarmoqlari bilan ta’minlangan yerlarda qo’llaniladi.

Sholini sug’orishda chek 10–12 sm. dan 15–16 sm. gacha suv qatlami bilan bostiriladi (4- rasm).
Xorazm va Qoraqalpog’istonning ayrim xo’jaliklarida sholidan boshqa ayrim ekinlar (bug’doy, arpa, suli, oq jo’xori va b.) ham chek olib, qisqa muddatli bostirib sug’orib kelinmoqda. Qisqa muddatli bostirib sug’orishda chekka 10 sm. dan 15 sm. gacha qalinlikda suv beriladi, suvning bir qismi tuproqqa singishi bilan o’simlikning dimiqib nobud bo’lishini oldini olish maqsadida ortiqcha suv tashama tarmoqlarga chiqarib yuboriladi.

4- rasm. Chek olib bostirib sug’orishda tuproqning namiqish konturi.
4. Egatlab sug’orish texnikasi elementlariga egatning uzunligi (l_e), ko’ndalang kesimining shakli va o’lchamlari, egatga suv berish davomiyligi (t_um) va miqdori (q) kiradi (5- rasm). Egatlar uzunligi dalaning tekislanganlik darajasi, nishobligi, suv o’tkazuvchanligi va qator orasining kengligiga muvofiq ravishda tanlanadi.
Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi amaliyotida chuqur, o’rtacha chuqur va sayoz egatlardan foydalanib kelinmoqda. Sayoz egatlarning chuqurligi 10–15 sm, ustki kengligi 30–35 sm, o’rtacha chuqurlikdagi egatlarda bu ko’rsatkichlar tegishlicha 15-20 va 40-45 sm, chuqur egatlarda esa 20–30 va 50–60 sm. ni tashkil etadi (40- jadval). Sayoz egatlar tor qatorlab va lentasimon ekilgan ekinlarni, o’rtacha chuqur egatlar qator oralari 60–70 sm va chuqur egatlar qator oralari 80–90 sm bo’lgan ekinlarni sug’orishda qo’llaniladi. Nam to’plash maqsadida o’tkaziladigan sug’orishda egatlar 30 sm. gacha chuqurlikda olinadi.
Foydalanish maqsadlari va tuproqning suv o’tkazuvchanligiga bog’liq holda egatlar orasidagi masofa turlicha bo’ladi, odatda, ular yetishtirilayotgan ekinlarning qator orasi kengligiga teng bo’ladi. Egatdagi suvni tuproqqa vertikal singishi yengil tuproqlarda kuchli, yon tomonlarga infiltrasiyasi kuchsiz bo’ladi.

5- rasm. Egatlarning ko’ndalang kesimi: a – uchburchakli; b – trapesiya-parabolik; v – egatning kengligi; v_e – qator orasining kengligi; N_e – egatning umumiy chuqurligi; h – egatning chuqurligi.