Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

2. Битимни ҳақиқий эмас деб топиш (ўз-ўзидан ҳақиқий 
бўлмаган ва низоли) тўғрисидаги талабларга ФКнинг 150-
моддасида белгиланган умумий даъво муддати жорий этилади.
«бунёдкор» МЧж судга мурожаат қилиб, ат «пахтабанк» би
-
лан тузилган 2004 йил 19 апрелдаги гаров шартномасини ҳақиқий 
эмас деб топишни сўраган.
ишни кўриш жараёнида жавобгар даъво аризасига эътироз 
билдириб, даъво муддати ўтганлиги сабабли, даъвони рад этишни 
сўраган.
биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори билан даъво 
рад этилган.
ишдаги ҳужжатлардан кўринишича, 2004 йил 30 март куни 
ат «пахтабанк» ва «сирожиддин бизнес» хиЧтФ ўртасида 36-
сонли кредит шартномаси имзоланган. ушбу шартноманинг 3.2-

---

43
бандига асосан кредит мажбуриятларининг бажарилишини таъ
-
минлаш мақсадида учинчи шахснинг мол-мулки гаровга олинган.
шундан сўнг тарафлар ўртасида кредит таъминоти сифатида 
2004 йил 19 апрелда уч томонлама гаров шартномаси имзоланган. 
Гаровга «бунёдкор» МЧжга қарашли, тошкент вилояти, зангио
-
та тумани, Чиғатой-оқтепа ҚФй, шифобахш сув кўчаси, 4-уйда 
жойлашган объектлар қўйилган.
тошкент шаҳар хўжалик судининг ҳал қилув қарори билан 
даъвогар «пахтабанк»нинг фойдасига 5 486 910 сўм қарз ундири
-
либ, ундирув жавобгар «бунёдкор» МЧжнинг гаровга қўйилган 
мол-мулкига қаратилган.
аниқланишича, гаров шартномаси нотариал тартибда рас
-
мийлаштирилган, бироқ давлат рўйхатидан ўтказилмаган. 
бу ҳолат тошкент вилоят ер ресурслари ва давлат кадастри 
бошқармасининг маълумотномасида ўз аксини топган.
Фкнинг 112-моддасига кўра эса, битимнинг нотариал шакли 
ёки уни давлат рўйхатидан ўтказиш талабига риоя қилмаслик би
-
тимнинг ҳақиқий эмаслигини келтириб чиқаради. бундай битим 
ўз-ўзидан ҳақиқий бўлмайди.
тарафлар ўртасида тузилган гаров шартномаси қонун 
ҳужжатларида белгиланган талабларга жавоб бермайди ва у ўз-
ўзидан ҳақиқий эмасдир.
ишни кўриш жараёнида судга жавобгар томонидан даъво муд
-
датини қўллаш ҳақида ариза тақдим этилган.
Фкнинг 153-моддасига кўра, даъво муддати суд томонидан 
фақат низодаги тарафнинг суд қарор чиқаргунича берган ариза
-
сига мувофиқ қўлланилади. Қўллаш тўғрисида низодаги тараф 
баён қилган даъво муддатининг ўтиши суднинг даъвони рад этиш 
ҳақида қарор чиқариши учун асос бўлади.
бундай ҳолатда суд гаров шартномаси 2004 йил 19 апрелда ту
-
зилганлигидан, уни ҳақиқий эмас деб топиш ҳақидаги талаб би
-
лан даъво қилиш муддати ўтиб кетганлигидан келиб чиқиб, маз
-
кур низо юзасидан даъво муддатини қўллашни лозим деб топган 
ҳамда даъвони рад этган.
кассация инстанцияси судининг 2009 йил 23 ноябрдаги қарори 
билан ҳал қилув қарори ўзгаришсиз қолдирилган.