Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

5. Ишни кўриш даъвони (аризани) кўрмасдан қолдириш 
тўғрисидаги ажримни чиқариш билан якунланганида (даъво-
гар низони судга қадар ҳал этиш (претензия билдириш) тарти-
бига риоя этмаган ва бундай ҳал этиш имконияти бой берил-
ган ҳоллари бундан мустасно) давлат божи қайтарилмайди, 
тўланмаган давлат божи эса даъвогардан ундирилади.
«Ўринбой Ўткир яшил дала» Фх хўжалик судига муро
-
жат қилиб, шофиркон туман ҳокимининг ҳамда бухоро вилоят 
ҳокимининг қарорларини ҳақиқий эмас деб топишни сўраган.
даъвогар низо бўйича ҳал қилув қарори қабул қилингунга 
қадар даъво предметини ўзгартириб, шофиркон туман 
ҳокимининг қарорини ҳам ҳақиқий эмас деб топишни сўраган.
биринчи инстанция судининг ажрими билан даъво кўрмасдан 
қолдирилган.
иш апелляция инстанцияси судида кўрилмаган.
иш ҳужжатларидан кўринишича, биринчи инстанция суди хпк 
88-моддасининг 3-бандини қўллаб, даъвони кўрмасдан қолдирган.
бироқ, биринчи инстанция суди ск 342-моддасини нотўғри 
қўллаган. даъвонинг кўрмасдан қолдирилишида даъвогарнинг 
айби йўқ деб ҳисоблаб, ундан давлат божини ундирмаган.

---

598
Гарчанд, иш ҳужжатларида «Ўринбой Ўткир яшил дала» 
Фхнинг бошлиғи Ўринов Ғайрат деб кўрсатилган бўлса-да, 
унинг ўрнида ҳужжатлар аслида Ўринов аваз томонидан имзо
-
ланган. унинг имзолари Фхнинг бурчак тамғаси ва муҳри билан 
тасдиқланган. бу эса ўз навбатида даъво аризасининг суд томони
-
дан қабул қилинишига ва суд мажлисида муҳокама этилишига са
-
баб бўлган.
биринчи инстанция суди томонидан давлат органининг низо
-
лашилаётган 3 та қарорини ҳақиқий эмас деб топиш тўғрисидаги 
даъво талаблари бўйича республика бюджетига белгиланган тар
-
тибда ва миқдорда жами 1 130 400 сўм давлат божини ундириш 
масаласи ҳал этилмаган.
олий хўжалик суди пленумининг 2008 йил 18 апрелдаги 
«хўжалик судлари томонидан давлат божи тўғрисидаги қонун 
ҳужжатларини қўллашнинг айрим масалалари ҳақида»ги 180-
сонли қарорининг 15-бандига кўра, ишни кўриш даъвони (ариза
-
ни) кўрмасдан қолдириш тўғрисидаги ажримни чиқариш билан 
якунланганида давлат божи қайтарилмайди, тўланмаган давлат 
божи эса даъвогардан ундирилади.
Вазирлар Маҳкамасининг 1994 йил 3 ноябрдаги «давлат божи 
ставкалари ҳақида»ги 533-сонли қарори билан тасдиқланган дав
-
лат божи ставкалари 2-бандининг б-кичик бандида мулкка оид 
бўлмаган тусдаги даъво аризаларидан, шу жумладан, корхоналар 
ва бирлашмаларнинг юқори турувчи органларининг актларини 
тўла ёки қисман ҳақиқий эмас деб эътироф этиш ҳақидаги ари
-
заларидан, шунингдек, жамоа хўжаликларининг, хусусий кор
-
хоналар, Қклар ва мулкчиликнинг турли шаклларига асослан
-
ган Ўзбекистон Республикаси ва бошқа давлатлар ташкилотлари 
халқаро бирлашмаларининг мулкка оид бўлмаган даъво аризала
-
ридан энг кам ойлик иш ҳақининг 10 баравари миқдорида давлат 
божи ундирилиши белгиланган.
Юқоридагиларга кўра, кассация инстанцияси суди суд ажри
-
мини ўзгартириб, даъвогардан 1 130 400 сўм давлат божи унди
-
ришни лозим топган.