Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

(Олий хўжалик суди Раёсатининг 
2009 йил 26 февралдаги 30-сонли қарори
билан тасдиқланган)

---

231
2.4. ХЎжАЛИК СУДЛАРИ ТОМОНИДАН ЎзБЕКИСТОН 
РЕСПУБЛИКАСИ СОЛИқ КОДЕКСИ УМУМИЙ қИСМИНИ 
қЎЛЛАШ БИЛАН БОғЛИқ СУД АМАЛИЁТИ
(2008 йил ва 2009 йилнинг тўққиз ойи)
1. Солиқ тўловчининг ўз дебитори билан бир томонлама 
имзолаган ўзаро ҳисоб-китобларнинг солиштирма далолат-
номаси давлат солиқ хизмати органи учун дебиторнинг ҳисоб 
рақамига инкассо топшириқномаси қўйишга асос бўлмайди.
«томозем» МЧж хўжалик судига мурожаат қилиб, зангиота 
туман дси ва дат «асакабанк» тошкент шаҳар филиалига нис
-
батан корхонанинг ҳисоб рақамига 61 470 100 сўмга қўйилган ин
-
кассо топшириқномасини ижро этилиши мумкин эмас деб топиш
-
ни сўраган.
дсидан солиқ тўловчи сифатида рўйхатдан ўтган «доз-
туР» Қкси зангиота туман дсига мурожаат қилиб, МЧжнинг 
61 470 100 сўмлик дебиторлик қарзини ундиришда ёрдам бериш
-
ни сўраган. шунга кўра, дси томонидан МЧжнинг дат «аса
-
кабанк» тошкент шаҳар филиалидаги ҳисоб рақамига «доз-
туР» Қкдан бўлган 61 470 100 сўмлик дебиторлик қарзини 
ундириш ҳақида инкассо топшириқномаси қўйилган. Мазкур 
инкассо топшириқномасига асосан 1 086 000 сўм ундириб олин
-
ган.
ск 64-моддасининг учинчи қисмига кўра, солиқ тўловчи бир 
томонлама имзоланган ўзаро ҳисоб-китобларнинг солиштирма 
далолатномасини тақдим этган тақдирда, давлат солиқ хизмати 
органи солиқ тўловчининг дебиторига унинг кредиторлик қарзи 
борлиги ҳақида имзолаш учун солиқ тўловчи томонидан тақдим 
этилган солиштирма далолатномани ва кредиторлик қарзи мав
-
жудлигини тасдиқловчи ҳужжатларнинг кўчирма нусхаларини 
илова қилган ҳолда ёзма билдириш юборади.
шунингдек мазкур модданинг тўртинчи ва бешинчи 
қисмларига кўра, солиқ тўловчининг дебитори ёзма билдириш 
олинган кундан эътиборан уч кунлик муддатда ўзаро ҳисоб-
китобларнинг солиштирма далолатномасини имзолаш ёки со
-
лиштирма далолатномада кўрсатилган қарзнинг мавжуд эмас
-
лигини асослаган ҳолда рад жавобини тақдим этиши шарт. агар 
солиқ тўловчининг дебитори томонидан тан олинган қарз сум
-

---

232
маси солиштирма далолатномада кўрсатилганидан фарқ қилса, 
дебитор худди шу муддатда давлат солиқ хизмати органига ўзи 
тан олган суммани кўрсатган ҳолда солиштирма далолатнома
-
ни тақдим этиши шарт. солиқ тўловчининг дебитори томони
-
дан имзоланган ўзаро ҳисоб-китобларнинг солиштирма далолат
-
номаси кредиторнинг имзоси мавжуд бўлишидан қатъи назар, 
унинг кредитори солиқ қарзини ундирувни унга қаратиши учун 
асос бўлади.
бироқ МЧжнинг «доз-туР» Қк олдида 61 470 100 сўм қарзи 
борлигини тасдиқловчи ҳеч қандай ҳужжатларни дсига тақдим 
этмаган бўлса-да, дси «доз-туР» Қк томонидан бир томон
-
лама тасдиқланган солиштирма далолатнома ҳамда МЧж ва 
«доз-туР» Қк ўртасида тузилган шартнома асосида инкассо 
топшириқномасини қўйган.
Юқоридагиларга кўра, суд аризачининг талабини қаноатланти-
ришни лозим топган.