Student mezoni

STUDENT MEZONI

Kasimova Maftuna

Tahlil qilinayotgan qatorlar dinamikasi har doim anchagina uzunroq qatorlarning tanlamasi hisoblanadi. Shuning uchun korrelyatsion tahlil natijalari ishonchliligini har tomonlama tekshirish lozim.

Styudentning mezoni

• Mazkur kriteriy Styudent taxallusli ingliz matematigi Uilyam Gosset tomonidan ishlab chiqilgan.

Styudentning t taqsimoti kichik tanlamalar uchun maxsus belgilangan. t taqsimot taqsimlagichli suratga ega bo’lgan qiymat munosabatlarida, keyinchalik arifmetik o’rtacha qiymat taqsimlashda uchraydi.

Korrelyatsion va regression tahlillarni qo’llash vaqtida, faktor tanlab olishda va ulardan modellarda foydalanishdagi asosiy qonun-qoidalar quyidagilardan iborat:

Bugungi kunda O‘zbekiston ta’lim tizimida amalga oshirilayotgan islohotlarning eng nozik nuqtalaridan biri – OTMlardagi joriy, oraliq, yakuniy va bitiruv imtihonlarning adolatli o‘tkazish masalasidir.
Ma’lumki, hozirgi vaqtdagi amaldagi imtihonlar tizimi G‘arbda 1950-yillardan beri mavjud bo‘lib kelgan tizimdan qo‘pol nusxa ko‘chirish bo‘lib, bu tizim bilan talabalar bilimini adolatli baholashga erishilmadi va “mahalliy sharoitlarga” moslashtirib olgan ba’zi kasbdoshlarimiz uni korrupsion sxemaga aylantirdilar, bu hol ancha keng yoyildi, va natija o‘laroq, shunday ham abgor bo‘lgan ta’lim tizimini adolatsiz, jiddiyatsiz, yengil-yelpi va korrupsiya aralashgan sinov, imtihon va attestatsiya tizimi yordamida chalajon ahvolga olib keldik. Ya’ni, oliy ta’lim tizimida o‘qitishni tashkil etish jarayoni va ta’lim olayotgan talabalar bilimini baholash tizimi bugungi kun talablariga javob bermayapti, bunga bog‘liq ravishda professor-o‘qituvchilarning faoliyatini, bilimini va pedagogik ko‘nikmasini baholashning zamonaviy tizimi mavjud emasligi ham ta’lim sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatib kelmoqda.
Qolaversa, talabaning bilim va ko‘nikmalari to‘g‘ri va adolatli baholanishi unda ijtimoiy adolatga, ta’lim tizimiga, OTMdagi o‘z ustozlari ishonch va qonun-qoidalarga itoat ruhini ruhini tarbiyalaydi, qolaversa, o‘zining bilim saviyasi haqidagi real tasavvurni shakllantirib, uni yanada o‘qib-izlanishga, o‘zi ustida ishlashga yo‘naltiradi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining shu yil 5 iyunda qabul qilingan “Oliy ta’lim muassasalarida ta’lim sifatini oshirish va ularning mamlakatda amalga oshirilayotgan keng qamrovli islohotlarda faol ishtirokini ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Qarorida haqqoniy ta’kidlanganidek, bugungi kunda “... oliy ta’lim tizimida o‘qitishni tashkil etish jarayoni, ta’lim olayotgan talabalar bilimini baholash tizimi bugungi kun talablariga javob bermayapti”.
Jahon tajribasi shuni ko‘rsatmoqdaki, joriy va oraliq baholash jarayonlari talabaning mantiqiy fikrlash tarzini, olgan bilimlarini tizimli bayon qilish mahoratini oshirish maqsadida ta’lim bergan professor-o‘qituvchi bilan yuzma-yuz muloqot, suhbat, kollokvium tarzida o‘tkazish maqsadga muvofiq va bunda talaba gradatsiya (baholash) uchun qo‘yiladigan 100 balning eng ko‘p 50 foizini to‘plashi mumkin. Baholashni siklik tarzda boshidan oxirigacha dars bergan prof.-o‘qituvchining inon-ixtiyoriga qo‘yib berish hamisha ham kutilgan natijalarni beravermaydi. Talabaning bilimini obyektiv baholashni oshirish hamda berilgan darsning sifatini aniqlash maqsadida yakuniy baholashlarni boshqa professor-o‘qituvchilar yoki umumiy kurs materiallarini o‘z ichiga olgan testlar yordamida, reyting baholashning kompyuter tizimi orqali amalga oshirish mumkin. Talaba gradatsiya (baholash) uchun qo‘yiladigan 100 balning 50 foizini ana shu tizimda to‘plaganida:
Talabaning bundan oldingi bosqichda olgan baholarining (ballarining) obyektivligi aniqlash;
Professor-o‘qituvchining talabalarga qo‘ygan baholarining (ballarining) obyektivligi va asoslanganligi aniqlash;
Talabaga predmet bo‘yicha berilgan bilimlarning hajmi va uning bu predmetni o‘zlashtirishda erishgan ko‘rsatkichini qiyosiy baholash imkoniyatiga ega bo‘linadi.