J = Jn + a x Y, Bu erda; Jn – rejali investitsiyalar, a – burchakkoeffitsienti), o‘tgan yilning investitsiyalar o‘sishining miqdor nisbati, o‘tgan yil milliy daromad o‘sishiga ko‘rsatgan bir koeffisiyondur.YAvaşlayıcı = joriy yil investitsiyalarning ortishi: O‘tgan yilning ND o‘sish.
Bu daromadlarning o‘sishi investitsiyalar o‘sishiga ta’sirini ifodalaydi.
3. O‘zbekistonda tuzilmaviy o‘zgarishlarni izchil amalga oshirishda qulay investitsiya muhitini yaratish.
CHet el tajribasi shuni ko‘rsatadiki, o‘tish davrida investitsiyalar nafaqat rekonstruktsiya va ta’mirlash, balki yangi ishlab chiqarish va sanoat korxonalarini yaratish uchun eng muhim omilga aylanmoqda. SHu bilan birga, xorijiy investitsiyalarni jalb qilish ijtimoiy-iqtisodiy samaradorlik, ekologik va iqtisodiy xavfsizlik, o‘zaro manfaatdorlik va davlat tuzilmasi va reproduktiv siyosatining ustuvorligini ta’minlash printsiplariga asoslangan bo‘lishi kerak.
O‘zbekistonda bozor islohotlarining birinchi bosqichida investitsiya siyosatining o‘ziga xos xususiyati xorijiy investitsiyalarni hukumat darajasida faol jalb etish bo‘ldi. Eng muhim loyihalarda xorijiy investitsiyalarning umumiy miqdori 1 milliard AQSH dollaridan oshdi.
Islohotlarning ikkinchi bosqichida korxonalar va aholining investitsion faolligi kuchaytirildi. SHu maqsadda ishlab chiqarishga investitsiyalar uchun ajratiladigan mablag‘larni soliqqa tortish uchun imtiyozli imtiyoz tizimi joriy etilgan. Respublikada xususiylashtirish investitsiyalari kabi aktsiyadorlarning manfaatlarini himoya qilish uchun samarali tuzilmalar yaratilmoqda investitsiya fondlari (UIF). Bu - aholi mablag‘larini tejash, boshqa tashkilotlarning qimmatli qog‘ozlarini sotib olish, ushbu qimmatli qog‘ozlardan foyda olish va ularni aktsiyadorlari orasida - aholi o‘rtasida dividendlar shaklida taqsimlash jamg‘armalari.
O‘zbekiston iqtisodiyotida tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirishda keng ko‘lamli xorijiy investitsiyalarni jalb etish strategik maqsadlarni ko‘zlaydi va davlat siyosatining muhim yo‘nalishlaridan biridir.
Davlatning asosiy vazifasi - investitsiyalar uchun qulay sharoit yaratish. Mamlakatimizda muhim xorijiy sarmoyalarni jalb qilish uchun zarur bo‘lgan barcha narsalar mavjud:
- biznes uchun huquqiy asosni, xususiy mulkni himoya qilish va raqobatni belgilovchi qonuniy asos yaratildi;
- investitsiya jarayonini qo‘llab-quvvatlash uchun infratuzilma yaratildi;
- siyosiy barqarorlik;
- qulay geografik manzil;
- boy mineral-xomashyo resurslari, shuningdek, agrosanoat tarmog‘ining rivojlanish salohiyati;
malakali mehnat resurslari;
- etarlicha katta bozor.
Investitsiya muhitida muhim omil - bu xorijiy investorlar uchun moliyaviy-iqtisodiy rag‘batlantirish va rag‘batlantirish tizimi bo‘lib, bu ishlab chiqarish sohasiga, ayniqsa yuqori eksport salohiyatiga ega tarmoqlar va sanoat tarmoqlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalarni ko‘paytirishga qaratilgan.
O‘zbekistonda investitsiya siyosatining asosiy yo‘nalishlari:
- iqtisodiyotning tarkibiy o‘zgarishlariga xorijiy sarmoyaning faol jalb etilishi, texnik qayta qurollantirishni jadallashtirish va ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish;
- O‘zbekiston iqtisodiyotining jahon iqtisodiy tizimiga keng integratsiyalashuvi uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish;
- jahon miqyosidagi texnologiyani respublikaga etkazib beradigan va milliy iqtisodiyotning tarkibiy tuzilmasini yaratishga ko‘maklashadigan sarmoyadorlarga nisbatan ochiq eshik siyosatini izchil davom ettirish;
- valyutaning o‘zini o‘zi ta’minlashga qaratilgan ishlab chiqarish loyihalariga yo‘naltirilgan investitsiyalarga ko‘maklashish;
- O‘zbekistondagi birinchi darajali qarz oluvchining milliy kredit layoqatini ta’minlash va obro‘sini ta’minlash;
ijtimoiy va ekologik muammolarni hal etishga yo‘naltirilgan investitsiyalarni rag‘batlantirish.
Ushbu hududlar zarur shart-sharoitlar shakllantirildi va umumiy iqtisodiy o‘zgarishlarning mohiyati va ko‘lami bilan bevosita bog‘liq holda amalga oshirildi. Hozirgi kunda mamlakatda kapitalni ko‘paytirish va qayta ishlash sanoatida asosiy resurslarni tejaydigan innovatsiyalarni joriy qilish uchun qulay sharoit yaratilgan bo‘lib, bu resurslar ortiqcha resurs narxini pasaytirishga, xususan narxlari jahon narxlaridan kam bo‘lgan tovarlar ishlab chiqarishga imkon beradi. Ushbu sohalarda bunday texnologiyalarni joriy etish yuqori texnologiyali ishlab chiqarish va yuqori texnologiyalarga sarmoya kiritish uchun mustahkam poydevor yaratadi, chunki "resurslarni tejovchi texnologiyalarni keng joriy etish kapitalni jadal rivojlanayotgan tarmoqlarga investitsiyalarni qisqartirish va yuqori texnologik va yuqori texnologiyali ishlab chiqarishlarda foydalanish imkonini beradi".
CHet el investitsiyalarini jalb qilish, qulay investitsiya muhitini yaratish bizning strategik maqsadimiz bo‘lib qolmoqda va saqlanib qolmoqda. Xorijiy sarmoyalarni jalb qilishda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tashabbusi bilan yaqinda tashkil etilgan Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligining Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi huzuridagi Axborot-quvvatlash va xorijiy investitsiyalarni jalb qilish bo‘yicha agentlik tomonidan muhim ishlar olib borilmoqda. iqtisodiy, intellektual salohiyatini oshirishga, shuningdek, ularni rivojlantirishga har qanday yordam ko‘rsatishga xizmat qiladi investitsiya loyihalarini amalga oshirish.
Har yili mamlakatda davlat investitsiya dasturi shakllantiriladi, unda alohida bo‘limga xorijiy investitsiyalarni jalb qilish yo‘li bilan amalga oshirish uchun ko‘zda tutilgan loyihalar ro‘yxati kiritiladi. Maqsad - ushbu loyihalarni o‘z vaqtida amalga oshirish, mavjud muammolarni aniqlash va ularni davlat darajasida tezda hal qilish, mamlakatda qulay investitsiya muhiti yaratish va boshqa tomondan mintaqa uchun ma’lum ijtimoiy ta’sirga erishish.
