Стресс ва салбий эмоцияларни бошқариш” педагоглар учун психологик тренинг дастури

А — бутун организмга самарали таъсир қилади;
Е — қалқонсимон безга таъсир қилади;
И — мияга, кўз, бурун, қулоққа;
О — юрак ва ўпкага;
У — қорин бўшлиғидаги органларга;
Я — бутун организмнинг фаолиятига;
М — бутун организмнинг фаолиятига;
X — организмнинг тозаланишига ёрдам беради;
ХА — кайфиятни кўтаради.
Якунда иштирокчиларга ҳар бир товушнинг психикага ва танага ижобий таъсирини тушунтирилади.
Натижаларни жамлар эканман, шундай хулоса қиламиз. Ҳар бир инсон ўз ҳаёти давомида мураккаб эмоционал вазиятларга дуч келади ва тикланишнинг ўз шахсий “муаллифлик” усулларини ишлаб чиқадилар.
“Рангли юлдузлар”  сюжетли эртак машқи.
(Мусиқа янграйди, “Осмон” фонида юлдузлар осилган)
Баланд қоронғу осмонда, катта ялангликда юлдузлар яшар экан. Улар жуда кўп экан ва ҳар бири такрорланмас чиройга эга экан. Улар гўзал нур таратар, ердаги одамлар улардан баҳраманд бўлар эканлар. Бу барча юлдузлар ранг-баранг экан. Бу ерда қизил юлдузлар бор экан – бу туғилганларга жасурлик тухфа этарканлар. Бу ерда кўк рангдаги юлдузлар бор эди – булар инсонларга гўзаллик берардилар. Ялангликдаги сариқ юлдузлар – инсонларни ақл билан бойитардилар. Шунингдек, ялангликдаги яшил юлдузлар нурлари остида туғилган одамлар эса меҳрибон бўлиб қоларканлар.
Кунлардан бир кун юлдузли осмонда нимадир порлабди! Барча юлдузлар нима бўлганини томоша қилгани йиғилишибди. Осмонда юлдузча атрофни кузатар экан, кўзлари қамашиб кетибди: “Бунчалик ажойиб юлдузлар!” – дея шивирлабди юлдузча. “Сен одамларга нима берасан?”– деб сўрашибда бошқа юлдузлар.
Ҳурматли иштирокчилар, нима деб ўйлайсиз, оқ рангдаги юлдузча ҳам бирор хусусият бера олиши мумкинми? Ҳа, бўлса, қандай? (Жавоблар олинади)
Мен биламан, Сизнинг орангизда рангсиз бўлган юлдузлар йўқ. Мен Сизларга ҳар доим ва ҳар жойда нур таратиб туришингизни тилайман ва доимо ўз ҳаётингизнинг шиорига эга бўлишга чақираман!

“Парланиш” антистресс машқи

Машғулот стулда ўтириб бажарилади. Иштирокчилар ушбу машқни бажаришдан олдин қорни оч бўлмаслиги, жисмонан ўта чарчамаган бўлиши, касал бўлмаслиги талаб этилади. Чунки, ушбу машқ юқоридаги инсонларда ортиқча жисмоний зўриқиш, бош айланиши каби қўшимча муаммоларни юзага келтириши мумкин, шунинг учун тренер бунга эътибор қаратиши жоиз. Иштирокчилар стулда жойлашиб иложи борича ўзларини бўш қўйиб, эркин ўтириб олишлери керак бўлади. Иштирокчилар қўлларини пастга тушириб мушт қилиб олишади ҳамда иложи борича муштларини қаттиқ сиқишлари лозим, шундан сўнг мушларини очиб юбормаган ҳолда янада муштни қаттиқ сиқиб қўлларини секин кўтаришлари керак, мушт шундай қаттиқ сиқилиши, яъни қалтирйдиган даражада қаттиқ сиқилиши керак. Қўллар секин кўтарилиб мушти кўзлар тоғрисигача келгакда қаттиқ мушни сиқиб 4-5 секунд яна ушлаб турилади сўнгра қўлларни баланга кўтариб мушлар секин очиб юборилади ва кафтларни секин кенг очиб қўллар яна пастда туширилади. Бу машқ 2-3 мартадан ортиқ бажарилиши мумкин эмас, чунки у жисмоний зўриқишни пайдо қилиши мумкин. Машқни тренер ҳам биргаликда иштирокчиларга намойиш этиб бажарса у янада самралироқ чиқади.
Тренер ушбу машқни иккинчи маротаба бажартираётканида иштирокчиларда қуйидаги установкаларни тасаввурда ҳосил қилишни сўраши керак:
1. Фараз қилинг ҳозир сиз барча чарчоқаларингиз, тавшвиш, салбий эмоция ва ҳиссиётлар, муаммоларингизни барчасини қўлингизга йиғиб олаяпсиз ҳамда уларни қўлингизга қаттиқ ушлаб, сиқиб олдиндиз (қўллар паста мушт қилинди);
2. Энди бор кучингизни йиғиб уларни кўтараяпсиз (мушт янада қаттиқ сиқиб баланда секин кўтарилади);
3. Энди уларни қаттиқ сиқиб, янчиб ташладингиз ва улар енгил парга айланиб ғойиб бўлди (кўз тўғрисида мушт 4-5 секун мушт қалтирайдиган даражада қаттиқ сиқиб ушлаб турилади ва кафтларни кенг очиб қўллар тепага кўтарилиб секин пастга туширилади).
Иштирокчиларнинг машқ бўйича фирклари тингланади ва уларга мазкур машқдан доим стрессли вазиятларда фойдаланиш тавсия этилади.