Korxona logistika tizimining strategik rejasini tuzayotganda, u ishlab chiqarish funksional strategik rejasining ajralmas qismi bo‘lishi lozim. Tuzilgan strategik reja ishlab chiqarish, marketing, tashkiliy bo‘lim rejalarini o‘zaro bog‘lab, umumiy yaxlitlikni tashkil etishi lozim. Logistika tizimi strategiyasini ishlab chiqayotganda quyidagilarni nazarda tutish lozim: - transport operatsiyalari - ulardagi uzilishlar; - ishlab chiqarish quvvati; - aloqa (iste’molchilar bilan o‘rnatilgan aloqa); - zahiralar boshqaruvi; - yuklash, ortish - tushirish ishlari; - reja va nazorat tizimi; - tashkiliy tizim. Logistik strategik reja tuzish 2 bosqichdan iborat. Logistik strategik reja tuzilishining 1-bosqichida quyidagi savollar ko‘rib chiqiladi: - ehtiyojlarning o‘zgarishi; - logistika tizimi ehtiyojining ortishi; - mahsulot taqsimotining Pareto tamoyili; - zahiralar hajmi va egiluvchan ishlab chiqarish tizimi; - alohida faoliyat turlariga e’tibor; - egiluvchanlik; - ta’minotchilar logistik ko‘rsatkichlarining ortishi. 1-bosqichda barcha xo‘jalik funksional qismlari holati aniqlanadi va firma qiyinchiliklari ko‘rib chiqiladi, ularni bartaraf qilish choralari ko‘riladi. 2-bosqichda firmaning umumxo‘jalik funksional rejalari ishlab chiqiladi va bular 1-bosqich strategik yo‘nalishini tasdiqlashi lozim. Strategik yo‘nalishga quyidagilar kiradi: - ishlab chiqarish quvvati; - milliy taqsimot tizimi; - yuklash, ortish - tushirish ishlari;
Logistik tizimda strategiya va taktika qanday tuziladi?
Korxonalar uchun rejalashtirish faoliyatining yuqori darajasini ifodalab, sotish va foyda olish ko‘rsatkichlarini yaxshilashga xizmat qiladi. Rejalashtirishning asosiy qismi strategik rejalashtirishdan iboratdir
Strategik rejalashtirish - bu korxonani istiqbolda qurish, korxonaning iqtisodietda, mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy hayotidagi o‘rni, rolini bilish va yangi darajaga erishish yo‘llari, vositalarini ishlab chiqishdir.
F.Kotler firmaning strategik rejalashtirish haqida bunday deb yozadi: «Firmaning maqsadlari, uning marketing sohasidagi imkoniyatlari orasidagi strategik muvofiqlikni qo‘llashni boshqaruv jarayonidir. Strategik rejalashtirish firmaning aniq ifodalangan dasturiy bayonotiga, yordamchi maqsadlar va vazifalarni mo‘ljallashiga, sog‘lom xo‘jalik portfeli va o‘sish strategiyasiga tayanadi».
Logistik faoliyatda strategiyaning turlari.
differensiatsiyalashtirish (farqlash) strategiyasi — korxonaning imyoblikka intilishi, masalan iste’molchilarga xizmat ko‘rsatish ii/imida;
sarflash bo'yicha peshqadamlik strategiyasi — yetkazib berish tizimida logistik sarflami kamaytirish hisobiga bozorda peshqadamlik qilish strategiyasi;
fokusga to'plamoq strategiyasi — butun bozorni qamrab olishga intilmagan holda iste’molchilarning bir segmenti yoki xaridorlarning aniq bir guruhi talabini bajarish va qondirishga yo'naltirilgan strategiya. Mazkur strategiyaning maqsadi — maqsadli tanlangan segment iste’molchilari talabini raqiblardan ko‘ra yaxshiroq qondirish. Fokusga to‘plamoq strategiyasi differen- siatsiyalashtirishga ham, sarflash bo‘yicha peshqadamlikka ham, yoki faqatgina maqsadli segment doirasida unisiga ham, bunisiga ham birdek tayanishi mumkin. Strategiya bozor sharoiti maqsadli segmentida katta ulush olishga imkon beradi, biroq umumiy bozorda kichik ulushga olib kelishi mumkin;
diversifikatsiya strategiyasi — korxona bitta funksional strategik bo‘linmaga tobe bo‘ub qolmasligi uchun qo'llaniladi.
4. Moddiy oqimarni bashorat qilishning mazmuni.
5. Logistik tizim ko’rsatkichlari.
) ishlab chiqaruvchi materiallar va ular bilan bog'liq oqimlar;
2) o'zgaruvchan material va unga hamrohlik qiluvchi oqimlar;
3) materialni va unga hamroh bo'lgan oqimlarni singdirish;
4) aralash (uchta asosiy turni birlashtirgan).
Logistika zanjiri - logistika operatsiyalari, funktsiyalari va xarajatlarining zaruriy ro'yxatini aniqlash va loyihalashtirish uchun moddiy va unga hamrohlik qiluvchi oqimlarga muvofiq chiziqli tartibda tashkil etilgan logistika tizimining ulanishlar to'plami.
o'liq logistika zanjiri - moddiy resurslarni etkazib beruvchidan tayyor mahsulot iste'molchisiga yo'naltirilgan logistika tizimining chiziqli tartiblangan aloqalari.
Logistika tarmog'i - elementlar to'plami - tashkilotning yagona logistika tizimi sohasidagi moddiy va hamrohlik qiluvchi oqimlar bilan o'zaro bog'liq logistika tizimining aloqalari.
Logistik kanal - bir qator to'liq logistika zanjirlaridan (yoki ularning bo'limlaridan) iborat logistika tizimining o'zaro bog'liq ulanishlarining to'plami.
Logistik xarajatlar - bu logistika operatsiyalarini bajarish va yakuniy logistika vazifalariga erishish uchun zarur bo'lgan xarajatlar.
Logistika xarajatlarini tasniflash: 1) yagona va murakkab logistika operatsiyalarini amalga oshirish bilan bog'liq xarajatlar;
2) zaxiradagi mablag'larni immobilizatsiya qilish bilan bog'liq yo'qotishlar;
3) logistika menejmenti va servis xizmatining etarli darajada emasligi natijasida etkazilgan zarar;
4) logistika ma'muriyatchiligini amalga oshirish bilan bog'liq xarajatlar.
