Strategik menejment

Avlodiy marketing.
Marketingchilar xar bir avlod uchun aloxida maxsulot va 
marketing dasturlarini yaratishlari kerakmi? Ba‘zi mutaxassislar marketingchilarni 
bir avlodni xisobdan chikarib tashlab boshka avlodga samarali muljallangan 
maxsulot eki xabarni yaratganda xusher bulishlarini ogoxlantirishmokda. 
Boshkalari xar bir avlod un yilliklarni va kup ijtimoiy-iktisodiy darajalarni kamrab 
olishlarini ta‘kidlashmokda. Masalan, marketingchilar 
baby boomer
larni uchta 
kichik guruxga ajratishadi – yetakchi-zamonaviy 
baby boomer
lar, uzak 
baby 
boomer
lar va oxir-chekka 
baby boomer
lar – xar biri uzining e‘tikodi va xulki 
bilan. Shunga o‘xshash, ular 
Millennial
larni usmirlar va esh kattalarga ajratishadi. 
Shunday qilib, marketingchilar xar bir gurux ichida yanada aniqroq esh-
maxsus segmentlarni yaratishlari lozim. YAna xam muximrogi shuki, insonlarni 
tugilgan kuni buyicha ta‘riflash ularni xaet tarzi, xaet boskichi va ular sotib 
olaetgan maxsulotlarda umumiy kadriyatlarni izlashi buyicha segmentlashdan 
kamrok samara beradi. Bozorlarni segmentlashni boshqa usullarini 7 Bobda 
muxokama qilamiz. 
O’zgaruvchi amerika oilasi
12
 
An‘anaviy oila er, xotin va bolalardan (ba‘zan buva va buvilardan) tashkil 
topgan. Xamon, kachondir amerikacha ideal ikki farzandli, ikki avtomobilli shaxar 
atrofidagi oilalar uz jilosini yukotib bormokda. 
Bugungi kundagi Amerika Kushma SHtatlarida farzandli er-xotinlar 118 
million oilalarning 20% ni tashkil kilib, bu kursatkich 1970 yilgidan ikki barobar 
12
Philip Kotler., Gari Armstrong. ―Prinsiples of marketing‖2014.71 

---

91
kam. Turmush kurgan farzandsiz juftliklar - 29% ni va yagona ota-onalar 17% ni 
tashkil kilishadi. Tulik 34 % oila bulmagan xonadonlar – elgiz yashovchilar eki 
voyaga etgan xar xil eki bir jinsli juftlik bulib yashovchilar
15
. Kuprok kishilar 
ajrashmokda eki ajralmokda, turmush kurmaslikni eki kechrok turmush kurishni 
tanlashmokda eki bulmasa farzand kurish ishtiekida bulmay turmush kurishmokda. 
Marketingchilar tobora kuprok noan‘anaviy oilalarni aloxida talablarini e‘tiborga 
olishlari kerak chunki ularning soni an‘anaviy oilalarga karaganda tobora tez usib 
bormokda. Xar bir gurux uziga xos extiejlarga va sotib olish odatlariga ega. 
Ishlaydigan aellar soni xam nixoyatda oshdi, AQSH ning ish kuchining 1950 
yillar oxiridagi 40% dan past kursatkichdan usdi va bugungi kunda 59% ni tashkil 
kilmokda. Turmush kurgan farzandli oilalar orasida 65% i ikki daromad manbali 
oilalar; fakat er ishlaydiganlari 28%. Bu orada, kuprok erkaklar uyda farzandlari 
bilan kolib uy yumushlari bilan band bulishmokda ularning aellari ishga borgan 
paytda. AQSHda Farzandli oilalarning 4%da otalar doimo uyda bulishadi
16
. 
Ishchi kuchidagi ko‘plab ayollar tufayli bolalarga kundizgi payt qarash 
biznesi vujudga keldi va kareraga mo‘ljallangan aellar kiyimi, yarimfabrikatlar, 
moliyaviy xizmatlar va vaqt tejovchi xizmatlar iste‘moli oshdi. Royal Carribean 
vakti kam ishlaydigan onalarga muljallangan byudjet tejamli rejalashtirilishi kulay 
va oilani xayratdv koldiradigan ta‘til taklif kilmokda. Royal Carribean xisobiga 
kura, ta‘tillar birgalikdagi qaror bo‘lsada, saexatlarning 80% aellar – ishlash eki 
ishlamasligiga karamasdan vakti etishmaydigan onalar - tomonidan rejalashtiriladi 
va bron kilinadi. «Oilangiz bizning kemamizga chikkanida siz uzingizni 
kaxramonday sezishingizga ishonch xosil kilmokchimiz, bu ular uchun juda katta 
tajriba buladi», deydi Royal Carribean katta marketingchisi, «va siz, xammasini 
rejalashtirgan va tashkillashtirgan onajon, ta‘tildan zavk olasiz
17
».