Strategik menejment

 

4. 

 

Kiskartirish va tugatish strategiyasi.

 

5. 

 

Kayta tarmoklashtirish, kayta tiklash va tejamkorlik strategiyasi.

 

Birinchi  uchta  strategiya  diversiyalash  usullarini  uzida  jamlaydi,  turtinchi  va 

beshinchisi  esa  diversiyalanib  bulingan  kompaniya  pozitsiyalarini  mustaxkamlash 

strategiyasidir. 

Diversiyalashning  ikkita  asosiy  turi  -  bog’liq  va  bog’liq  bulmagan  turlari 

mavjud.  Bog’liq  diversiyalash  kompaniya  faoliyatidagi  biznesning  mavjud  soxalari 

(masalan,  ishlab  chiqarish,  marketing,  moddiy  ta’minot  yoki  texnologiya)  bilan 

bog’liq bulgan yangi sohadir. 

Bog’liq bulmagan diversiyalash - faoliyatning, biznesning mavjud soxalari bilan 

ochiqdan-ochiq aloqasi bulmagan yangi soxasidir. 

Diversiyalash quyidagi yullar bilan amalga oshirilishi mumkin: 

- ichki kapitallar bozori orqali; 

- qayta tarkiblashtirish orqali; 

- funktsiyalar yoki resurslarni taqsimlash orqali. 

Ichki  kapitallar  bozori  yordamidagi  diversiyalash  fond  bozori  qaysi 

funktsiyalarni  bajarsa,  ayni  shu  funktsiyalarni  bajaradi.  Ichki  kapitallar  bozorida 

korporatsiya quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi: 

-  korporatsiya  xujalikning  o’rta  bugini  tarkibidagi  strategik  rejalashtirish 

funktsiyalarini bajarish; 

-  moliyaviy  maqsadlarni  belgilab  olish  va  xujalikning  urta  bugini  faoliyatini 

kuzatib borish; 

- korporativ kapitallarni raqobatlashuvchi  urta korxonalar urtasida joylashtirish. 

Bunday  sharoitlarda  o’rta  korxonalar asosiy  idoraning  faqat  moliyaviy  nazorati 

ostida bo’lgan mustaqil daromad markazlari vazifasini bajaradi. 

Qayta  tarkiblashtirish  strategiyasi  ichki  kapitallar  bozori  strategiyasi  turlaridan 

biridir.  Ular  urtasidagi  farq  korporatsiyaning  o’rta  korxonalar  faoliyatiga  aralashuv 

darajasidadir. Qayta tarkibla-nadigan korxonalar odatda tashkil qilish va rivojlantirish 

---

91 

jarayonida yomon boshqarilgan buladi. Maqsad ularga uz faoliyatini faollashtirishda 

yordam  berish,  o’rta  korxonalar  darajasida  yangi  strategiyalarni  rivojlan-tirish  va 

kompaniyaga yangi moliyaviy va texnologik resurslarni kiritishdan iboratdir. 

Resurslarni  qayta  taqsimlash  yuli  bilan  amalga  oshiriladigan  diver-siyalashni 

mavjud va yangi urta korxonalarning bir yoki bir necha muhim funktsiyalari uxshash 

bulgan  hollarda  amalga  oshirish  mumkin.  Resurslarni  qayta  taqsimlashdan  maqsad 

kompaniya  faoliyatidagi  umumiy  ishlab  chiqarish,  taqsimot  kanallari,  ilgari  surish 

vositalari,  ITTKI  va  shu  kabilardan  foydalanishda  sinergizmni  amalga  oshirishdir. 

Shunday qilib, har bir urta korxonalarga ushbu masala mustaqil hal qilingandan kura 

kamroq xarajatlar talab qilinadi. 

Kompaniya  faoliyatini  diversiyalashda  bunday  kompaniyani  boshqarish 

qiymatini ham hisobga olish talab qilinadi. Ushbu xarajatlar urta korxonalar soni va 

ular  urtasidagi  koordinatsiya  zarurati  bilan  aniqla-nadi.  Masalan,  ma’lum  bir 

sinergizm  mavjud bo’lgan 12 ta o’rta korxonadan iborat kompaniyadagi boshqarish 

xarajatlari  sinergizm  bulmagan  10  ta  urta  korxonadan  iborat  kompaniyadagiga 

qaraganda kuproq buladi (10-rasmga qarang). Koordinatsiyaga ehtiyoji kuchli bulgan 

kompaniya  uz  mavqeini  urta  korxona  sinergizmi  orqali  kuchaytirishga  intilmoqda, 

deb  faraz  qilaylik.  Koordinatsiyaga  bulgan  ehtiyoji  unchalik  kuchli  bulmagan 

kompaniya  esa  ichki  kapital  bozori  yoki  qayta  strukturalash  strategiyasiga  rioya 

qiladi.

 

Xarajatlar 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Diversiyalash 

darajasi