Strategik menejment

 

SWOT-taxlilda hisobga olinadigan omillar

 

4.1-jadval 

Potentsial 

ichki  

kuchli jixatlar (S): 

Potentsial 

ichki  

zaif jixatlar (W): 

Aniq  namoyon  bulib  turgan 

nufuzlilik 

Ba’zi nufuzli jixatlarni qo’ldan boy berish 

Munosib moliyaviy manbalar 

Strategiyani  uzgartirish  uchun  zarur  bulgan 

moliyaviy mablag’larning yuqligi 

Raqobat  kurashi  san’atining 

yuksakligi 

Bozor maxorati urtachadan past 

Iste’molchilarni 

yaxshi 

tushunish 

Iste’molchilar  xaqidagi  axborotning  taxlil 

qilinmasligi 

Tan olingan bozor peshqadami 

Bozorning zaif ishtirokchisi 

Aniq ifodalangan strategiya 

Aniq  ifodalangan  strategiyaning  yuqligi,  uni 

amalga oshirishdagi izchillikning yuqligi 

Ishlab 

chiqarish 

kulamidan 

tejash, narxdagi ustunlik 

Maxsulot  narxining  asosiy  raqobatchilarga 

qaraganda yuqoriligi 

Firmaning 

uz 

noyob 

texnologiyasi,  eng  yaxshi  ishlab 

chiqarish quvvatlari 

Eskirgan texnologiya va asbob-uskunalar 

Ishonchli, sinalgan boshqaruv 

Boshqaruvda  teranlik  va  moslashuvchanlikning 

boy berilishi 

Ishonchli taqsimot tarmog’i 

Taqsimot tarmog’ining zaifligi 

Yuksak ITTKI san’ati 

ITTKI pozitsiyalarining zaifligi 

Tarmoqdagi 

eng 

samarali 

(ta’sirchan) reklama 

Ilgari surish siyosatining zaifligi 

Potentsial 

tashqi  

qulay imkoniyatlar (O) 

Potentsial ichki taxdidlar (T) 

Iste’molchilarning  qo’shimcha 

guruxlariga  xam  xizmat  kursatish 

imkoniyati 

Bozor  usishining  sustlashishi,  yangi  bozor 

segmentlari  kirib  kelishining  salbiy  demografik 

uzgarishlari 

Mumkin 

bulgan 

tovarlar 

O’rin  bosuvchi  tovarlar  savdosining  usishi, 

---

50 

diapazonining kengayishi 

xaridorlar didi va extiyojlarining uzgarishi 

Raqobatchilarning 

kungilchanligi 

Raqobatning keskinlashishi 

Tashqi  bozorlarga  chiqishdagi 

savdo tusiqlarining kamayishi 

Tovarlari arzon bulgan xorijiy raqobatchilarning 

paydo bulishi 

Valyuta 

kurslarining 

ijobiy 

siljishi 

Valyuta kurslarining salbiy uzgarishi 

Resurslarning kupligi 

Etkazib  beruvchilar  tomonidan  qo’yilgan 

talablarning kuchayishi 

Cheklovchi 

qonunchilikning 

susayishi 

Narxning qonun tomonidan boshqarib turilishi 

Biznes beqarorligining susayishi 

Biznesda 

tashqi 

sharoitning 

beqarorligiga 

bog’liqlik 

 

Kompaniyaning  strategik  istiqboli  uchun  kuchli  jixatlar  ayniqsa  muximdir, 

chunki  ular  strategiyaning  poydevorini  tashkil  qiladi,  raqobatli  ustunliklar  ana  shu 

jixatlar  asosiga  qurilishi  lozim.  Ayni  paytda  yaxshi  strategiya  zaif  jixatlarni  kurib 

chiqishni  xam  talab  qiladi.  Tashkiliy  strategiya  bajarish  mumkin  bulgan  ishlarga 

yaxshi  moslashgan  bulishi  lozim.  Kompaniyaning  uziga  xos  jixatlarini  aniqlash 

aloxida  axamiyat  kasb  etadi.  Bu  esa  strategiyani  shakllantirish  uchun  muximdir, 

chunki: 

-  noyob  imkoniyatlar  firmaga  bozordagi  qulay  vaziyatlardan  foydalanish 

imkoniyatini beradi; 

- bozorda raqobat ustunliklarini vujudga keltiradi; 

- potentsial jixatdan strategiyaning asosini tashkil etishi mumkin. 

Tarmoqdagi  qulay  imkoniyatlarni  kompaniyaning  qulay  imkoniyatlaridan 

farqlash  kerak.  Tarmoqdagi  ustivor  va  qayta  paydo  bulayotgan  qulay  imkoniyatlar 

raqobat  ustunligiga  ega  bulgan  yoki  usish  uchun  boshqa  imkoniyatlari  bulgan 

kompaniyalar uchun ayniqsa mos keladi. 

SWOT-taxlil quyidagi savollarga javob topishga yordam beradi: 

-  kompaniya  uz  strategiyasida  uzining  ichki  kuchli  tomonlaridan  yoki 

ustunliklaridan  foydalanadimi?  Agar  kompaniyaning  xech  qanday  ajralib  turuvchi 

ustunliklari  bulmasa,  uning  qanday  potentsial  kuchli  jixatlari  ana  shu  ustunliklarga 

aylanishi mumkin? 

-  kompaniyaning  zaif  jixatlari  uning  raqobatdagi  eng  nozik  tomonlarimi?  Ular 

ma’lum  bir  qulay  jixatlardan  foydalanishga  imkon  bermaydimi?  Strategik  jixatdan 

kelib chiqqan xolda qaysi zaif jixatlarga tuzatish kiritish kerak? 

-  qanday  qulay  sharoitlar  kompaniyaga  muvaffaqiyat  qozonishga  imkoniyat 

yaratadi?  Shuni  qayd  qilib  utish  lozimki,  foydalanish  usullari  bulmagan  qulay 

imkoniyatlar sarobdan boshqa narsa emas. Firmaning kuchli va zaif tomonlari uning 

boshqa  firmalarga  qaraganda  qulay  imkoniyatlardan  foydalanishga  yaxshiroq  yoki 

yomonroq darajada moslashishiga yordam beradi. 

---

51 

- menejerni qaysi taxdidlar ko’proq tashvishlantirishi kerak? U himoyani yaxshi 

tashkil qilish uchun qaysi strategik chora-tadbirlarni amalga oshirishi lozim?